Verlieskunst
Over verlies, rouw en existentiële groei
De onvermijdelijkheid van verlies
Elke keer dat we om iemand of om iets geven, worden we geconfronteerd met het fundamentele levensfeit dat wij diegene of datgene ook weer zullen verliezen, én dat wij zelf ook verloren zullen gaan. Verlies is daarmee net zo fundamenteel voor het menselijk leven als de liefde.
Verlieskunst: een integratieve benadering
In Verlieskunst integreren psychotherapeut Mai-Britt Guldin en theoloog-filosoof Carlo Leget de vijf dimensies van rouw: de fysieke, emotionele, cognitieve, sociale en spirituele. Door bestaande therapieën, hulpmiddelen en modellen uit de psychologie, de filosofie en de theologie te verbinden ontstond een geïntegreerd procesmodel (IPM) dat ons helpt de alomvattendheid van rouw te bevatten.
Groei door tegenslag
Hoewel de confrontatie met de donkere en zware kant van het leven nooit een garantie is dat we veranderen in wijzere mensen, bestaat er wel degelijk een mysterieuze relatie tussen tegenslag en existentiële groei. De groei waarmee wij onszelf en anderen kunnen helpen.
Inhoud
Voorwoord
1. Verlies als de uiteindelijke begrenzing van het menselijk bestaan
Waar dit boek over gaat
Een integratief rouwmodel
De ambiguïteit van verlies
Verlies en rouw als toegang tot existentieel bewustzijn
De vragen ‘leven’
Als we niet door een rouwproces heengaan, hoe moeten we rouw dan begrijpen?
Centrale punten in hoofdstuk 1
2. Het integratieve procesmodel voor verlies en rouw
Een rouwspier ontwikkelen
Basale existentiële spanningen bij rouw
Op de schouders staan van de verschillende inzichten in rouwonderzoek
Een kort bezoek aan het begrijpen van het fenomeen rouw door de tijd heen
Het is nodig om het begrip van verlies en rouw verder te brengen
De ontwikkeling van het integratieve procesmodel (IPM)
Totale rouw
Het integratieve procesmodel voor verlies en rouw (IPM)
Centrale punten in hoofdstuk 2
Prelude: Anne, een vrouw die rouwt
3. De fysieke dimensie: waarom ik?
We rouwen met ons lichaam
Weer vaste grond vinden
De vraag leven: waarom ik?
Als je rouwt om een verlies, rouw je om al je verliezen
Elk verlies confronteert ons met onze eigen dood
Onze strijd om ons over te geven aan verlies
Wat is carpe diem zonder memento mori?
Wonden zijn ogen
Kwetsbaarheid als superkracht
Centrale punten in hoofdstuk 3
Intermezzo: Annes worsteling met de fysieke dimensie van het verlies
4. De emotionele dimensie: wat kan ik doen?
Honderd woorden voor rouw
De mythe dat gevoelens de waarheid vertellen
De vraag leven: wat kan ik doen?
De spanning tussen doen en zijn
Kleine daden van vriendelijkheid en zelfcompassie
Het transformerende potentieel van emotieregulatie
Centrale punten in hoofdstuk 4
Intermezzo: Annes worsteling met de emotionele dimensie van het verlies
5. De cognitieve dimensie: wat heb ik verloren?
Magisch denken
De cognitieve expressie van rouw
Rouw als een leerproces
Waar is ons bewustzijn wanneer we rouwen?
De vraag leven: wat heb ik verloren?
Levend verlies
De onmogelijke vraag naar betekenis
Lichamelijk bewustzijn
Bewustzijn is een spanning tussen reflectie en lichaam
Je rouw leren kennen
Het onvoltooide en het ongeleefde
Het transformerende potentieel van cognitieve flexibiliteit
Centrale punten in hoofdstuk 5
Intermezzo: Annes worsteling met de cognitieve dimensie van het verlies
6. De sociale dimensie: hoe kan ik verbonden zijn?
Wanneer we onze rouw uiten, laten we de wereld zien wie we zijn
Rouw als hoogste uitdrukking van leven?
De sociale dimensie van rouw
Alleen zijn
Existentiële eenzaamheid
De vraag leven: hoe kan ik verbonden zijn?
Integratie van verleden en toekomst
Voortzetten van de emotionele banden
Rouw is een spanning tussen loslaten en vasthouden
Verlangen: wat wil het van mij?
Het transformerende potentieel van verbondenheiD
Centrale punten in hoofdstuk 6
Intermezzo: Annes worsteling met de sociale dimensie van het verlies
7. De spirituele dimensie: kan ik weer in het leven geloven?
De grote vraag van spiritualiteit
De spirituele dimensie en haar spanningen
Betekenis en resonantie
Rituelen
Verlies als venster op existentiële waarden
De vraag leven: kan ik weer in het leven geloven?
Het transformerende potentieel van het vinden van betekenis
Centrale punten in hoofdstuk 7
Intermezzo: Annes worsteling met de spirituele dimensie van het verlies
8. Ons verlies leven
Onze verliesaversie staat ons in de weg
Van verlies naar winst: groei na verlies
Het transformerende potentieel van verlies
Onevenwichtigheden in rouw
Langdurige rouwstoornis
Het faciliteren van het integratieve begrip van rouw
De vragen leven in verlies en rouw
Centrale punten in hoofdstuk 8
Postlude: Annes balans in verlies en rouw
Literatuur
De pers over Verlieskunst
'In therapie gaat het ook vaak over het gemis aan liefde en aandacht, die er nooit zijn geweest – wat eveneens een vorm van rouw is, waar aandacht voor kan en mag zijn. Durven we vormen van verlies vervolgens helemaal aan te kijken en te onderzoeken en daarin ook te vragen naar de eventuele winst? Dit boek vormt een uitnodiging voor therapeuten om dit open en nieuwsgierig te onderzoeken en daarin oog te hebben voor de verschillende dimensies.
— Recensie van Margreet Broekstra in Tijdschrift voor psychotherapie (november 2025)
'Kan rouw ook groei betekenen, terwijl het leven uit het lood staat en de boom ontworteld is? Brengt rouw ons tot een dieper inzicht in onze menselijke existentie?Dat is wat dit boek ons wil voorhouden.'
— Recensie van Arie Kooijman in Tijdschrift Geestelijke Verzorging (november 2025)
'Rouw kan een venster zijn om te beseffen waar het om draait in het leven'
— Lees het volledige interview van Ina Veldman op NieuwWij (maart 2025)
'Verlieskunst, Een verhandeling over verlies, rouw en existentiële groei. In dit boek onderzoeken psychotherapeut Mai-Britt Guldin en theoloog-filosoof Carlo Leget de onlosmakelijke verbinding tussen verlies en liefde. Ze introduceren een geïntegreerd procesmodel (IPM) dat de vijf dimensies van rouw omvat: fysiek, emotioneel, cognitief, sociaal en spiritueel. Het model combineert bestaande therapieën en hulpmiddelen uit de psychologie, filosofie en theologie om een beter begrip van rouw te bevorderen. Het boek benadrukt dat hoewel tegenslagen niet automatisch leiden tot wijsheid, er een mysterieuze relatie bestaat tussen tegenslag en existentiële groei, die kan bijdragen aan persoonlijke ontwikkeling en het ondersteunen van anderen. Informatief en met diepgang geschreven. Met zwart-wit illustraties. Geschikt voor een brede tot geoefende lezersgroep.'
— NBD Biblion (februari 2025)
'Het is een boek om rustig door te lezen en dan kom je regelmatig mooie en bruikbare beelden en gedachten tegen die je kunnen helpen in de omgang met mensen in je omgeving die een kleiner of groter verlies hebben geleden.'
— Marianne Leenders, anesthesioloog/pijnbehandelaar, consulent palliatieve zorg en recensent voor de VNVA (februari 2025)
'Over rouw, verlies, leven met rafelrandjes.'
— Beatrijs Hofland bespreekt 'Verlieskunst' in aflevering 1 van Vindplaats zingeving (februari 2025)
(Luister de aflevering terug via Spotify)
'Verlieskunst: een terugblik op een roerig jaar'
— Carlo Leget blikt terug op Zorgethiek.nu (december 2024)
'Dit heldere maar ook diepgaande handboek is toegankelijk door de vele korte, cursieve teksten die steeds de kern van een gedeelte weergeven. Ieder hoofdstuk sluit af met een kader waarin de hoofdpunten worden benoemd. Verder zijn er vele kaders met ‘existentiële oefeningen’ en ‘existentiële reflectie’. Aansluitend op ieder hoofdstuk is er een kort intermezzo waarbij steeds dezelfde persoon wordt gevolgd. Verlieskunst is een boek voor hulpverleners en biedt een diepgaande visie op rouw.'
— Lees de volledige recensie van Evert van der Veen op Bazarow (oktober 2024)
'Auteurs Mai-Britt Guldin en Carlo Leget wijzen in hun nieuwe boek ‘Verlieskunst’ op een grote paradox in het leven: precies dezelfde krachten die ons lijden en pijn bezorgen zijn ook de krachten die verandering in gang zetten.'
— Lees het volledige artikel van Rolf Deen op Linkedin (september 2024)
Reviews 'Verlieskunst'
Meer over rouw en verlies
_w173_h400.jpg)
Rouwhulp
Leren lijden
Leven met pijn
