Handboek psychose

Inhoud

Voorwoord

1  Wat is psychose? - Mark van der Gaag en Tonnie Staring 

1.1  Inleiding 

1.2  De definitie van wanen, waanachtige opvattingen, hallucinaties en perceptuele aberraties 

1.3  Stadiëring 

1.4  Prevalentie psychoseachtige ervaringen (psychotic-like experiences: PLEs) 

1.5  De definitie van ultrahoog risico  

1.6  De psychologie van dopamine 

1.7  Vierfactoren neurocognitief model 

1.8  Tot slot 

2  Hoe ontstaat een psychose? - Inez Myin-Germeys, Thomas Vaessen, Zuzana 

Kasanova en Mark van der Gaag

2.1  Inleiding 

2.2  Prevalentie en incidentie  

2.3  Psychose als een gradatie van ernst 

2.4  Biologische factoren  

2.5  Genetische factoren 

2.6  Omgevingsfactoren  

2.7  Psychologische mechanismen 

2.8  Tot slot 

3  Overmatige achterdocht (paranoia) - Daniel Freeman

3.1  Inleiding 

3.2  De fenomenen conceptualiseren: het paranoiaspectrum 

3.3  Een cognitief model van paranoia 

3.4  Een translationele behandeling voor achtervolgingswanen 

4 Stemmen horen (auditief-verbale hallucinaties) - Mark van der Gaag en Tonnie Staring

4.1 Inleiding 

4.2  Hallucinaties 

4.3  Prevalentie en beloop  

4.4  Risicofactoren 

4.5  Mechanismen en modellen 

4.6  Assessment 

4.7  Groepen stemmenhoorders en alternatieve visies 

5  Cognitie - Marieke Pijnenborg, Ellen Horsselenberg en Lydia Krabbendam

5.1  Inleiding 

5.2  Cognitieve functiestoornissen 

5.3  Neuropsychologische stoornissen in verschillende fasen 

5.4  Relatie met symptomen 

5.5  Effect van medicatie 

5.6  Relatie met dagelijks functioneren 

5.7  De klinische praktijk: het diagnostisch proces stapsgewijs 

5.8  Tot slot 

6  Een psychose vaststellen - Rob van Grunsven

6.1  Inleiding 

6.2  Categoriale classificatie en DSM-5 

6.3  Dimensioneel assessment van symptoomdomeinen 

6.4  Het diagnostisch proces – een casusbeschrijving 

6.5  Tot slot 

7  Preventie van een eerste psychose - Helga Ising en Lucia Valmaggia

7.1  Inleiding 

7.2  Stadiëringsmodel 

7.3  Diagnostiek 

7.4  Preventieve behandeling 

7.5  Potentiële nadelen van preventie van psychose 

7.6  Zorgorganisatie 

7.7  Competenties voor diagnostiek en behandeling 

7.8  Tot slot 

8  Praten met een patiënt met psychose - Joost Baas en Mark van der Gaag

8.1  Inleiding 

8.2  Onderhandelen over doelen 

8.3  De houding van de behandelaar 

8.4  Andere culturen en wanen 

8.5  Valkuilen en tips 

8.6  Voorbeelden 

8.7  Tot slot 

9  Organisatie van zorg - René Keet

9.1  Inleiding 

9.2  Netwerkpsychiatrie 

9.3  Community Mental Health 

9.4  Onderzoek 

9.5  Tot slot 

10  Hoe behandel je psychose en comorbiditeit? - Mark van der Gaag

10.1  Inleiding 

10.2  UHR 

10.3  Psychose

10.4  Tot slot 

11  Stigmatisering - José de Jager en Kim Helmus

11.1  Inleiding 

11.2  Stigmatisering  

11.3  Psychose en vooroordelen 

11.4  Stigmatisering en stadiëring van psychose 

11.5  Waarom stigmatiseert de mens? 

11.6  Stigmatisering meten 

11.7  Wat werkt tegen stigmatisering? 

11.8  Praktische hulp 

11.9  Tot slot 

12  Medicatie - Lex Wunderink

12.1  Inleiding 

12.2  Dopaminerge banen 

12.3  Dopamine en salience 

12.4  De symptoomdimensies van psychosen 

12.5  Antipsychotica: profiel, werkzaamheid en bijwerkingen 

12.6  Stadiëring van psychosen 

12.7  Respons, remissie, relaps en recovery 

12.8  Enkele bijwerkingen van antipsychotica en hun aanpak 

12.9  De behandeling van bijkomende klachten 

12.10  Nieuwe medicamenteuze behandelopties 

12.11  Tot slot 

13  Cognitieve gedragstherapie - Tonnie Staring en Mark van der Gaag

13.1  Inleiding 

13.2  Cognitieve benadering van psychose 

13.3  CGT-behandeling 

13.4  Tot slot 

14  Trauma, posttraumatische stress en psychose - Amy Hardy en David van den Berg

14.1  Inleiding 

14.2  Welke problemen veroorzaakt trauma bij psychose? 

14.3  Posttraumatische stress en vervaagde grenzen 

14.4  Een raamwerk voor PTSp 

14.5  Traumagerichte cognitieve gedragstherapie voor psychose: een gefaseerde benadering 

14.6  Tot slot 

15  Derde generatie CGT - David van den Berg, Joris Corthouts, Kim Helmus, Nienke Boonstra en Bas van Oosterhout

15.1  Inleiding 

15.2  Metacognitieve training 

15.3  Mindfulness 

15.4  Compassion focused therapy 

15.5  Acceptance and commitment therapy 

15.6  Tot slot 

16  e-Health - Roos Pot-Kolder, Alyssa Jongeneel en Heleen Riper

16.1  Inleiding 

16.2  Virtual reality 

16.3  Smartphone apps 

16.4  Tot slot 

17  Familie - Ingeborg Siteur

17.1  Inleiding 

17.2  Waarom triadisch werken? 

17.3  Facetten van triadisch werken 

17.4  Tot slot 

18  Herstel en ervaringsdeskundigheid - Alie Weerman, Sander Bartels en Tonnie Staring

18.1  Inleiding 

18.2  Herstel 

18.3  Verschillende aspecten van herstel 

18.4  Herstelondersteunende zorg 

18.5  Ervaringsdeskundigheid 

18.6  Ervaringsdeskundigen in de organisatie 

18.7  Ervaringskennis bij zorgprofessionals 

18.8  Bijdragen van ervaringsdeskundigheid 

18.9  Het verhaal van Sander 

18.10  Tot slot 

19 Evidentie voor de behandelingen - Mark van der Gaag

19.1  Inleiding 

19.2  De behandeling van UHR 

19.3  De generieke behandeling van een psychose 

19.4  De behandeling van wanen 

19.5  De behandeling van hallucinaties 

19.6  De behandeling van comorbide problemen 

19.7  Langdurige psychotische kwetsbaarheid 

Literatuur  

Register 

Over de auteurs