Morele stress bij artsen: hoe blijf je trouw aan je waarden in een ziek zorgsysteem?

Geen burn-out maar morele stress

Als coach van artsen zag Marga de laatste jaren een verschuiving. Niet alleen de werkdruk, maar vooral de innerlijke pijn van dokters nam toe. Velen hadden het gevoel dat ze hun werk niet meer konden doen zoals zij dat wilden. Burn-out bleek niet de juiste verklaring hiervoor te zijn – de echte pijn zat dieper. De term moral injury, afkomstig uit de militaire wereld, bood een nieuw perspectief: artsen ‘branden niet op’, ze raken moreel gewond.

Dat inzicht vormde het startpunt voor een diepgaande verkenning van de oorzaken, gevolgen en mogelijkheden om met morele stress om te gaan. In De dappere dokter worden lezers uitgenodigd om niet alleen te kijken naar zichzelf, maar vooral naar de botsende logica’s binnen de gezondheidszorg – die van zorg en compassie versus die van markt en management.

Wat is morele stress?

Morele stress ontstaat wanneer je als zorgverlener weet wat het juiste is om te doen voor je patiënt, maar belemmerd wordt om ernaar te handelen. Als dokter weet je namelijk vaak precies wat je patiënt nodig heeft, maar bots je tegen regels, tijdgebrek of beleid. Dat wringt. 

Je wilt helpen, maar je loopt vast in het systeem. Daardoor kun je je gefrustreerd, schuldig of moedeloos voelen. Morele stress betekent dus niet dat je zwak bent of niet sterk genoeg voor het vak — het laat juist zien hoeveel je geeft om goede zorg te leveren.

Accepteer je morele stress

Als dokter ben je getraind om problemen op te lossen. Iemand komt met een klacht en jij zoekt naar de oorzaak en biedt een behandeling. Maar voor morele stress is geen snelle oplossing of wondermiddel. Het is een spanning die je voelt tussen wat het goede is om te doen en wat mogelijk is binnen het systeem waarin je werkt. 

De extreme omstandigheden kan je niet beïnvloeden, maar je kan wel een nieuwe manier vinden om met morele stress om te gaan. In plaats van te vechten tegen dat gevoel, helpt het om er met mildheid naar te kijken. Door te erkennen dat je boos, verdrietig of machteloos bent, ontstaat er ruimte om anders te reageren. Want je lijdt niet omdat je tekortschiet, maar juist omdat je mens bent – en omdat je om anderen geeft.

Vind de moed om in actie te komen

Als je wat meer rust in jezelf hebt gevonden, komt er ruimte voor actie. Dat vraagt moed, want accepteren is niet hetzelfde als opgeven. Het is juist de eerste stap naar veerkracht: leren omgaan met wat je niet kunt veranderen, zodat je met wijsheid en rust kunt blijven doen wat wél mogelijk is.

In De dappere dokter laat Marga zien hoe je trouw kan blijven aan je eigen waarden. Om de negatieve energie van morele stress om te zetten in krachtige actie. En de moed te vinden om voor jezelf op te komen, voor je patiënten en voor de zorg. 

Lees verder in De dappere dokter

Wil je beter begrijpen waar jouw gevoelens van frustratie of machteloosheid vandaan komen op de werkvloer in de zorg – en vooral: wat je eraan kunt doen? In De dappere dokter neemt Marga Gooren je stap voor stap mee in het herkennen, begrijpen en ombuigen van morele stress. Ze biedt praktische handvatten, herkenbare voorbeelden en oefeningen die je helpen om met meer rust, moed en compassie in je werk te staan. Voor je patiënt, voor de zorg – én voor jezelf.

De dappere dokter is niet alleen een hart onder de riem voor artsen, maar ook een uitnodiging aan bestuurders, managers en beleidsmakers om in gesprek te gaan. Met De dappere dokter wil Marga Gooren het gesprek openen – om samen te werken aan betere zorg voor iedereen.