KRO Brandpunt: ranglijsten zijn oneerlijk

Scholen geven hun leerlingen cijfers, maar krijgen zelf ook een cijfer. Sinds RTL Nieuws een ranglijst publiceerde is de discussie niet van de lucht. De ranglijstjes zijn oneerlijk en de druk op kinderen en scholen is te hoog, stellen schooldirecteuren, -bestuurders en oud-inspecteur Henk van der Weijden nu in KRO Brandpunt.

‘Het gaat er alleen maar om getallen binnen te krijgen waarmee ze scholen kunnen afrekenen,’ stelt Van der Weijden. Hij werkte vijfentwintig jaar als onderwijsinspecteur en kwam bij honderden scholen over de vloer. ‘Je kwam als vriend, als onderwijsman, de scholen binnen en je was kritisch over wat je zag. Je communiceerde met de school, met de leraren, om ervoor te zorgen dat het beter zou worden.’

Afrekencultuur
Van der Weijden zag hoe het beleid langzaam veranderde in een afrekencultuur van wantrouwen en controle. ‘Omdat opbrengsten heel goed in getallen zijn te vangen, zijn de toetsuitslagen op nummer één geplaatst. Inmiddels zijn ze zelfs doorslaggevend geworden. Maar getallen kunnen een eigen leven gaan leiden.’

Scholen vergelijken is oneerlijk
Leeropbrengsten in een spreadsheet zeggen volgens Van der Weijden niets over de kwaliteit van een school. ‘Er zijn scholen die heel goed presteren, terwijl ze, als je naar de getallen kijkt, onder of net op het vereiste niveau zitten.’ Het is daardoor oneerlijk scholen in zulke ranglijsten met elkaar te vergelijken: scholen met veel zwakke leerlingen scoren nooit heel hoog, terwijl ze fantastisch werk kunnen afleveren.

‘Citoïsering van het onderwijs’
De uitzending schetst verder de relatie tussen de focus op getallen en de toetsen van het Cito: de ‘Citoïsering’ van het onderwijs. Als je hoog moet scoren, zorg je als school dat je goed bent voorbereid op de Citotoetsen. ‘Dan ga je dus trainen, om zo hoog mogelijk te scoren,’ stelt Van der Weijden: hoe stelt het Cito de vragen, hoe is de toets opgezet? ‘Niemand is tegen opbrengstgericht werken, of tegen het beste uit de leerling halen. Maar de uitwerking is niet goed, en daar maak ik bezwaar tegen,’ concludeert Van der Weijden.

Praktische tips van Henk van der Weijden
Henk van der Weijden schreef samen met Thijs Radersma, onderwijsadviseur en oud-schoolbegeleider, het boek Overleef de onderwijsinspectie! Volgens de kritische nabeschouwing moeten scholen de onderwijskwaliteit meer zelf kunnen bewaken. Het boek biedt praktische tips over het inspectiebezoek. Lees meer en bestel >>

Bekijk het item van KRO Brandpunt terug.