Taalontwikkeling op school
Bouwen aan taalvaardigheid door interactie
Taalontwikkeling op school laat zien hoe je alledaagse gesprekken omzet in krachtige taalleermomenten. Je bouwt doelgericht aan taalvaardigheid van leerlingen – niet alleen tijdens de taalles, maar ook bij bijvoorbeeld rekenen, wereldoriëntatie, spel en kringactiviteiten. Alle kansen om taalontwikkeling te stimuleren komen samen in één praktisch taalgroeipakket met drie pijlers: taalaanbod, taalruimte en feedback.
Taalgroei met taalaanbod, taalruimte en feedback
Eerst krijg je een helder beeld van taalverwerving en de factoren die taalgroei bepalen. Ook het verschil tussen thuistaal en veeleisende schooltaal komt aan bod.
Daarna werk je met de drie taalgroeimiddelen:
- Taalaanbod: leg je aanbod net boven het niveau van je leerlingen.
- Taalruimte: creëer ruimte zodat kinderen veel zelf aan het woord zijn.
- Feedback: breid taaluitingen uit en verfijn of verdiep ze gericht.
De hoofdstukken staan vol herkenbare voorbeelden uit onder- en middenbouw, plus opdrachten waarmee je de taalgroeimiddelen direct toepast in lessen en groepsgesprekken.
Taalontwikkelende interactie in elke lessituatie
Je leert taalontwikkelende interactie vormgeven in elke situatie: in de grote groep, in kleine groepjes en één-op-één; bij persoonsgerichte gesprekken én bij zaakvakken. Je krijgt handvatten om je interactieroutines te observeren, bij te stellen en structureel te versterken - individueel en als team. Zo wordt taalontwikkeling een vanzelfsprekend onderdeel van de hele schooldag.
Online leeromgeving
Bij het boek hoort een online leeromgeving met werkbladen, uitwerkingen en inschattingsschalen. Zo zet je de opdrachten eenvoudig in bij lessen, stages en teamscholing.
Voor wie
Taalontwikkeling op school is voor studenten van de pabo, hbo pedagogiek en opleidingen voor onderwijsassistent en pedagogisch medewerker, én voor alle professionals die met de taalontwikkeling van kinderen werken.
Ten geleide
Voorwoord bij de geheel herziene editie
1 Taalontwikkelende interactie: een nieuw perspectief
1.1 Een brede blik op taal en taalonderwijs
1.2 Een brede blik op taal én denken
1.3 Taal en onderwijsachterstanden
1.4 Taal, kerndoelen en schoolsucces
1.5 Een nieuw perspectief
1.6 De opzet van dit boek
2 Het wonder van de taalontwikkeling
2.1 Vliegensvlugge start
2.2 Verklaring van het taalverwervingsproces: drie theorieën
2.3 Taal en denken
2.4 De zone van naaste ontwikkeling en scaffolding
2.5 De drie taaltheorieën als basis voor taalontwikkelende interactie
3 Taalontwikkelende interactie thuis
3.1 Ouders geven aangepast taalaanbod
3.2 Ouders laten hun kinderen praten: u+1
3.3 Ouders reageren op de uitingen van hun kinderen
3.4 Overeenkomsten en verschillen in diverse gezinnen
4 Taalontwikkelende interactie in de klas
4.1 Taal in de klas
4.2 Schooltaal toegankelijk maken
4.3 Drie taalgroeimiddelen
5 Pas taalgroeimiddel 1 toe: taalaanbod
5.1 Betrokkenheid (B1)
5.2 Begrijpelijkheid (B2)
5.3 Boven niveau (B3)
5.4 Betrokkenheid, begrijpelijkheid en boven niveau in ervaringscontexten
5.5 Begeleidend taalaanbod
5.6 Niveauverschillen en taalaanbod
6 Pas taalgroeimiddel 2 toe: taalruimte
6.1 Beurtruimte
6.2 Onderwerpsruimte
7 Pas taalgroeimiddel 3 toe: feedback
7.1 Modelleren
7.2 Helpen verhelderen
7.3 Hertalen
7.4 Positief bevestigen
8 Taalgroeimiddelen en cognitieve taalfuncties: gesprekken verdiepen
8.1 Taalgebruik en achterliggende denkprocessen
8.2 Het gebruik van taalfuncties in de klas
8.3 Scaffolding naar complexe taaldenkfuncties
9 Taalgroeimiddelen in verschillende groeperings- en gespreksvormen
9.1 Groeperingsvormen
9.2 Gespreksvormen
Opdrachten bij hoofdstuk 5: taalaanbod
Opdrachten bij hoofdstuk 6: taalruimte
Opdrachten bij hoofdstuk 7: feedback
Inschattingsschalen voor taalniveaus
Literatuurlijst
Over de auteurs
Register
In deze volledig herziene uitgave is de inhoud aangescherpt, verdiept en uitgebreid. Er zijn twee nieuwe hoofdstukken toegevoegd: een over schooltaal en een over het ontwikkelen van complexe taaldenkfuncties.
