Bekijk ons hele aanbod
Onderwijs
Gezondheidszorg
Juridisch
Management
Geschiedenis & Filosofie
Op dinsdag 25 maart 2025 organiseert de redactie van het eerste Leerboek Euthanasie een congres met als thema Euthanasie in Nederland: wet, praktijk en ethiek. Dit congres biedt jou als zorgprofessional de gelegenheid je kennis en de ontwikkelingen over dit complexe onderwerp te verkennen en te verdiepen.
Op dinsdag 25 maart 2025 organiseert de redactie van het eerste Leerboek Euthanasie een congres met als thema Euthanasie in Nederland: wet, praktijk en ethiek. Dit congres biedt jou als zorgprofessional de gelegenheid je kennis en de ontwikkelingen over dit complexe onderwerp te verkennen en te verdiepen. Na een introductie in het wettelijk kader, brengen auteurs van de verschillende hoofdstukken uiteenlopende, soms complexe situaties uit de praktijk ter sprake en gaan zij hier samen met de deelnemers ethisch verder op in. Het eerste Leerboek Euthanasie wordt gepresenteerd en je krijgt een eigen exemplaar.
De Nederlandse euthanasiewet bestaat inmiddels ruim twintig jaar. Toch roept de praktijk van euthanasie nog altijd vragen op en blijft er behoefte aan verdieping en dialoog. Tot nu toe ontbrak een compleet leerboek dat wetgeving, praktijk en ethiek rondom euthanasie samenbrengt. Het congres Euthanasie in Nederland biedt een unieke gelegenheid om dieper in te gaan op de thema’s uit dit leerboek en samen de uitdagingen in de dagelijkse praktijk te bespreken.
De dag begint met een stevig fundament: het wettelijk kader inclusief de zorgvuldigheidseisen en toetsingsprocedures. Dit geeft alle deelnemers een gedeelde basis. In de middag gaan we dieper in op bijzondere situaties die specifieke uitdagingen kennen binnen de praktijk, zoals euthanasie bij mensen met psychische aandoeningen en dementie. De dag wordt afgesloten met een visuele wrap-up waarin de belangrijkste inzichten en discussies samenkomen. Dit congres biedt dé kans om in gesprek te gaan over jouw rol als zorgprofessional bij een vraag over euthanasie.
Schrijf je nu in en wees verzekerd van een plek!
Het leerboek én het congres zijn bedoeld voor iedere zorgprofessional (in opleiding) die betrokken kan zijn bij een euthanasieverzoek. Van verzorgenden, wijkverpleegkundigen, ergotherapeuten en geestelijk verzorgers tot apothekers, huisartsen, palliatief consulenten, medisch specialisten zoals oncologen, kno-artsen en specialisten ouderengeneeskunde. Ook studenten en zorgprofessionals in opleiding tot specialist zijn van harte welkom. Het congres is relevant voor iedereen die verdieping zoekt in de wetgeving, praktijk en ethiek van euthanasie.
Tijdens deze sessie wordt het wettelijke kader rondom euthanasie in Nederland helder uiteengezet. Prof.dr. Agnes van der Heide bespreekt de Euthanasiewet, inclusief de zes zorgvuldigheidseisen waaraan artsen moeten voldoen bij het uitvoeren van euthanasie. Aan de hand van actuele data en praktijkvoorbeelden wordt inzicht gegeven in de verantwoordelijkheden van zorgverleners binnen dit juridische kader. De sessie biedt een essentiële basis om te begrijpen hoe wetgeving en praktijk elkaar beïnvloeden, en vormt een fundament voor de verdiepende workshops later op de dag.
Klik hier voor meer informatie
Klik hier voor meer informatie
Deelnemers kiezen 1 workshop uit
Noor van den Bergh en dr. Katja ten Cate
In deze workshop wordt het belang van externe vrijwilligheid besproken bij een euthanasieverzoek. Externe vrijwilligheid betekent dat het verzoek van de patiënt vrij van externe druk of beïnvloeding moet zijn. Deelnemers leren signalen van externe druk te herkennen en krijgen handvatten om deze te bespreken in gesprekken met patiënten en hun naasten. Casuïstiek en praktische tools worden gebruikt om deelnemers voor te bereiden op dergelijke situaties in de praktijk.
Eva Asscher en Bellina Vis-Janssens de Varebeke
In euthanasieverzoeken speelt de interne vrijwilligheid een cruciale rol. Deze workshop biedt een diepgaande verkenning van de medische, ethische en juridische aspecten van interne vrijwilligheid bij euthanasieverzoeken. Het accent ligt op situaties waarin het ziektebeeld of andere interne factoren de vrijwilligheid van het verzoek kunnen beïnvloeden, zoals bij suïcidaliteit, dementie, psychotische episoden of een delier. We behandelen de relatie tussen interne vrijwilligheid en wilsbekwaamheid, inclusief methoden om wilsbekwaamheid te toetsen en te evalueren. Aan de hand van casuïstiek onderzoeken we of euthanasieverzoeken in dergelijke omstandigheden voldoende vrijwillig en weloverwogen kunnen zijn, en welke afwegingen de zorgprofessional hierbij moet maken.
dr. Joyce de Bruin en Esther Pans
Tijdens deze workshop worden de deelnemers gevraagd zelf een schriftelijk euthanasieverzoek op te stellen. Daarna zullen de workshopleiders aan de hand van tien gouden regels de medische, ethische en juridische criteria voor een geldend schriftelijk euthanasieverzoek doornemen. Hieropvolgend zullen we gezamenlijk bespreken of de net opgestelde wilsverklaringen voldoen aan deze regels. We sluiten af met een discussie aan de hand van stellingen.
dr. Marianne Dees en Dorothea Touwen / dr. Donald van Tol en prof.dr. An Reyers
De euthanasiewet vereist dat de arts de overtuiging moet krijgen dat er sprake is van uitzichtloos en ondraaglijk lijden van de patiënt. Dit lijden moet het gevolg zijn van een lichamelijke of psychische aandoening. Lijden is een breed begrip. Het kan het gevolg zijn van pijn en benauwdheid, overheersende uitputting en moeheid, maar ook van een toenemende afhankelijkheid of een door de patiënt ervaren ontluistering, lichamelijke achteruitgang, uitzichtloosheid of verlies van waardigheid. In deze workshop staan wij op een interactieve manier stil bij wat ondraaglijk lijden bij een verzoek tot euthanasie is. Daarna gaan we met jou aan de slag over hoe jij als zorgverlener samen met de patiënt diens ondraaglijk lijden kunt verhelderen. Lijden is een persoonlijke ervaring. Wat voor de een nog draaglijk kan zijn, is dat voor de ander niet. Het gaat om de beleving van de persoon, in het licht van diens levens- en ziektegeschiedenis, persoonlijkheid, normen en waarden en draagkracht. Om concreet te maken hoe persoonlijk de beleving van ondraaglijk is staan ook we stil bij jou eigen normen en waarden over ondraaglijk lijden bij een verzoek tot euthanasie.
Astrid Kodde en Rob van den Sande
Wat doe jij als…
een zorgmijdende patiënt met uitgezaaide kanker alle andere zorg afhoudt en alleen om euthanasie vraagt?
Een nog fitte patiënt met een ongeneeslijke ziekte zo bang is voor potentieel toekomstig lijden dat hij jou om euthanasie vraagt?
Een patiënt met zeer moeilijk te bestrijden symptomen en een lange levensverwachting jou verzoekt om euthanasie, omdat hij vreselijk lijdt aan zijn symptomen?
Je een collega hoort zeggen dat euthanasie voorkomen kan worden als er voldoende vertrouwen is in goede palliatieve zorg?
Lijden is uitzichtloos als de patiënt niet meer kan genezen en als het niet mogelijk is om het lijden van de patiënt te verzachten. Aan de hand van casuïstiek gaan we in gesprek over wat ‘uitzichtloosheid’ en ‘redelijke alternatieven’ betekenen. We vatten elke casusbespreking samen en zetten de argumenten in volgorde van gewicht.
Cees de Graaf en Els Suur / Rob Houtepen en dr. Hans Peerden
De onafhankelijke consultatie door een SCEN-arts is een essentieel onderdeel van het euthanasietraject en een van de zorgvuldigheidseisen die moeten worden nageleefd. In deze workshop wordt de rol van de SCEN-arts in detail besproken, inclusief de situaties waarin een beroep op een SCEN-arts kan worden gedaan en de specifieke zorgvuldigheidseisen die beoordeeld worden. Deelnemers leren wat de onafhankelijkheid van de SCEN-arts inhoudt, hoe het oordeel van een SCEN-arts zich verhoudt tot het besluit van de behandelend arts, en hoe zij het juiste moment kunnen bepalen om een consultatie aan te vragen. Ook wordt ingegaan op de ondersteunende rol die een SCEN-arts kan bieden naast het consultatieproces.
Ronald van Nordennen Miriam Saridi
De Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE) spelen een cruciale rol in de toetsing van euthanasie- en hulp bij zelfdodingsmeldingen in Nederland. In deze workshop wordt ingegaan op het proces van de toetsing van meldingen door de RTE, met speciale aandacht voor de zorgvuldigheidseisen die door de wet zijn gesteld. De deelnemers leren welke stappen door de artsen en de RTE moeten worden genomen en hoe zij zelf bijdragen aan het waarborgen van een zorgvuldig euthanasietraject.
We bespreken de vier zorgvuldigheidseisen van de Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding, en hoe de RTE de naleving van deze eisen beoordeelt. Daarnaast worden ethische en juridische vraagstukken behandeld die de toetsing van meldingen beïnvloeden, zoals de rol van de arts, de patiënt en de familie. Er wordt ook aandacht besteed aan hoe meldingen worden beoordeeld en welke consequenties er kunnen zijn voor artsen en andere zorgprofessionals wanneer niet aan de zorgvuldigheidseisen wordt voldaan.
prof.dr. Agnes van der Heide
Palliatieve sedatie is een behandeling die valt binnen de competentie van de arts waarvoor geen maatschappelijke controle nodig is, mits daarbij de richtlijn van de KNMG wordt gevolgd. In die richtlijn wordt gesteld dat palliatieve sedatie alleen aangewezen kan zijn bij mensen met een levensverwachting van minder dan een à twee weken en dat palliatieve sedatie niet wordt gegeven met de intentie om het levenseinde te bespoedigen. Palliatieve sedatie verkort het leven in principe niet. In de praktijk is het vaststellen van de levensverwachting van de patiënt echter vaak niet eenvoudig en is de intentie van de arts een wiebelig construct. Onderzoek heeft laten zien dat er sprake is van een grijs gebied tussen palliatieve sedatie en euthanasie, waarin er wel degelijk sprake is (of zou kunnen zijn) van levensbekorting zonder dat het handelen wordt gezien als euthanasie. Palliatieve sedatie wordt inmiddels toegepast bij bijna een kwart van alle mensen die overlijden. Mede daarom is het belangrijk om stil te staan bij het grijze gebied en in gesprek te gaan over de ethische aspecten die het noodzakelijk maken dat we euthanasie en palliatieve sedatie duidelijk blijven onderscheiden.
Deelnemers kiezen 2 workshops uit
Sisco van Veen
In deze workshop gaan we in op de basis van euthanasie op grond van een psychiatrische aandoening. Je leert hoe de wet- en regelgeving op deze verzoeken toegepast kunnen worden, hoeveel en welke mensen deze verzoeken doen en wat de belangrijkste dilemma’s en trends van het moment zijn. Ten slotte gaan we dieper in op het artsen- en patiëntenperspectief.
Tineke Klaasen en Esther Pans
Hoe kan bij een patiënt met psychisch lijden de wilsbekwaamheid ten aanzien van zijn euthanasieverzoek worden getoetst? Welke wijzen zijn daarvoor, hoe uitvoerig moeten het onderzoek en het verslag ervan zijn en welke aandachtspunten gelden daarbij? Aan de hand van twee à drie vignetten wordt de aanwezigen gevraagd hierover mee te denken. Daarna richten wij ons op de “uiterste behoedzaamheid” die (van oudsher) door de rechter van de arts wordt verlangd als het gaat om euthanasie met een overwegend psychische oorzaak. Welke extra zorgvuldigheidseisen gelden? Wat is het medisch-ethisch-juridisch kader daarbij, welke verschillen bevatten de medische veldnormen en hoe kun je daar als arts het beste mee omgaan? We ronden af met ruimte voor vragen en discussie.
dr. Iris Hartog en Ronald van Nordennen
In deze workshop zal het wettelijk kader worden toegelicht met betrekking tot euthanasie bij een ‘stapeling van ouderdomsaandoeningen’ en het verschil met ‘voltooid leven’ worden besproken. Op basis van recent onderzoek zal een beeld geschetst worden van de huidige praktijk van euthanasie bij een ‘stapeling van ouderdomsaandoeningen’ en van de lichamelijke, mentale en sociale/maatschappelijke aspecten van ‘voltooid leven’. Vervolgens zal aan de hand van een casus het grijze gebied hiertussen worden verkend: wanneer is er sprake van lijden met (voldoende) ‘medische grondslag’ voor euthanasie, en wanneer niet?
Saïda Aoulad Baktit en Els Roelofs
De laatste levensfase is een kwetsbare periode waarin culturele en religieuze overtuigingen een belangrijke rol spelen. Voor patiënten met een islamitische achtergrond kunnen specifieke geloofsovertuigingen en tradities van invloed zijn op hoe zij omgaan met sterven, ziekte, pijnbestrijding en de rol van familie. In deze workshop verkennen we hoe zorgprofessionals patiënten met een islamitische achtergrond kunnen ondersteunen in deze fase, met respect voor hun culturele en religieuze waarden.
De workshop biedt inzicht in de belangrijkste islamitische opvattingen rondom het levenseinde, inclusief de houding ten opzichte van euthanasie, palliatieve sedatie, orgaandonatie en rouwrituelen. Er wordt aandacht besteed aan communicatie met patiënten en hun families, en hoe zorgverleners bruggen kunnen slaan tussen medische richtlijnen en religieuze behoeften. Casuïstiek en praktische tips staan centraal, zodat deelnemers deze kennis direct in hun praktijk kunnen toepassen.
Gabrielle van de Graaf en Rimke Griffioen
Uit de wetenschap is bekend dat euthanasie weinig voorkomt bij mensen met een verstandelijke beperking. Volgens de Nederlandse wet moet aan een aantal zorgvuldigheidseisen worden voldaan alvorens over te mogen gaan tot levensbeëindiging. Het moet onder andere gaan om een uitdrukkelijk verzoek van de patiënt zelf en om uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Twee eisen die in de praktijk soms lastig zijn te interpreteren in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking die wilsonbekwaam zijn. Ten onrechte is lang gedacht dat mensen met een verstandelijke beperking als groep wilsonbekwaam zijn.
Met de komst van het Expertisecentrum Euthanasie (EE) in 2012 is er ook binnen de gehandicaptenzorg een proces op gang gekomen. Waar we eerder konden zeggen dat euthanasie niet paste binnen de zorgvisie van Prisma of zelfs niet voorkwam binnen deze sector, zien we een aantal jaren na de oprichting van het EE een verschuiving doordat cliënten van Prisma de weg weten te vinden naar het expertisecentrum. Sinds 2016 hebben bij Prisma 21 semi/intramurale cliënten kenbaar gemaakt een doodswens te hebben. Het betreft cliënten die psychisch lijden. In de workshop zullen we ingaan op de zes zorgvuldigheidseisen van de euthanasiewet en de dilemma’s daarbij als het gaat om mensen met een verstandelijke beperking. Dit kan aan de hand van casuïstiek van de casus die wij binnen Prisma hebben gehad, waarbij aan een jongeman met een autismespectrumstoornis euthanasie is verleend door het EE of door ingebrachte casuïstiek van de deelnemers.
dr. Marianne Dees en prof.dr. Guy Widdershoven
In deze workshop worden ethische, juridische en praktische aspecten van euthanasie bij dementie interactief besproken aan de hand van casuïstiek. De volgende onderwerpen komen aan de orde:
Hans de Boer en mr.dr.drs. Liselotte Postma
In deze workshop gaan we, mede aan de hand van een concrete casus, in op de bijzondere situatie dat een gedetineerde of terbeschikkinggestelde een euthanasieverzoek doet. Euthanasie in detentie is zeldzaam maar niet onmogelijk: net als mensen die in vrijheid leven, komen ook gedetineerden in aanmerking voor euthanasie. Daarbij doen zich wel vragen voor die niet spelen bij euthanasie in de ‘vrije samenleving’. We staan in deze workshop stil bij het juridisch kader, de praktijk en de dilemma’s die zich bij euthanasie in detentie kunnen voordoen. Komen deze euthanasieverzoeken voort uit het feit dat de patiënt in opsluiting leeft, soms zonder perspectief op terugkeer in de samenleving? Kan er überhaupt sprake zijn van een vrijwillig verzoek van iemand die in opsluiting leeft? Wie beslist of een euthanasieverzoek van een gedetineerde gehonoreerd mag worden en hoe is de organisatie geregeld van de beoordeling en eventuele uitvoering van euthanasie in detentie? We besteden daarbij aandacht aan RTE-oordelen die zien op dit thema en de Werkinstructie euthanasie van de Dienst Justitiële Inrichtingen.
dr. Marion Siebelink en dr. Hans Sonneveld
In deze workshop wordt het ethische en juridische vraagstuk van orgaandonatie na euthanasie behandeld. De focus ligt op het zorg-ethisch perspectief van euthanasie in combinatie met orgaandonatie, met bijzondere aandacht voor de grondwettelijke kaders en de wet- en regelgeving rondom de Wet Orgaandonatie (WOD) en de Richtlijn Orgaandonatie na Euthanasie (ODE). Er wordt besproken hoe ruimte geboden kan worden voor orgaandonatie, terwijl de autonomie, vrijheid en waardigheid van de patiënt behouden blijven.
Dr. Katja ten Cate en Erna van der Wielen
Duo-euthanasie, waarbij twee zorgprofessionals gezamenlijk betrokken zijn bij het uitvoeren van euthanasie, introduceert specifieke juridische, ethische en praktische dynamieken binnen het euthanasietraject. Deze workshop verkent de wettelijke kaders en zorgvuldigheidseisen die van toepassing zijn op duo-euthanasie, evenals de rollen en verantwoordelijkheden van de betrokken artsen. Door middel van praktijkvoorbeelden en interactieve casuïstiek krijgen deelnemers inzicht in de samenwerking tussen de twee artsen, het waarborgen van onafhankelijkheid en het bevorderen van transparante communicatie. Daarnaast wordt ingegaan op de voordelen en mogelijke uitdagingen van deze aanpak, en hoe deze effectief kunnen worden gemanaged om de kwaliteit en ethische integriteit van het euthanasieproces te waarborgen. Deze workshop biedt zorgprofessionals de kennis en vaardigheden om duo-euthanasie verantwoord en volgens de hoogste standaarden toe te passen in hun praktijk.
Wim Graafland en Annemarieke van der Woude
Geestelijk verzorgers spelen een unieke en waardevolle rol in de begeleiding van patiënten met een euthanasiewens. Deze workshop biedt inzicht in het beroepsprofiel van de geestelijk verzorger, met speciale aandacht voor diens taken en rol bij het levenseinde. Aan de hand van praktijkvoorbeelden wordt verkend welke zingevingsvragen en dilemma’s kunnen ontstaan, zowel voor de patiënt als voor de geestelijk verzorger. Tot slot is er ruimte voor interactieve gedachtewisseling, waarbij deelnemers kunnen reflecteren op de samenwerking tussen geestelijk verzorgers en andere zorgprofessionals in euthanasietrajecten.
is huisarts, SCEN-arts, docent en onderzoeker aan het Radboudumc. Zij heeft meer dan dertig jaar ervaring met het verlenen van euthanasie, ruim twintig jaar ervaring met het onafhankelijk beoordelen van euthanasieverzoeken en is gepromoveerd op ondraaglijk lijden en euthanasie.
is geestelijk verzorger bij het Radboudumc in Nijmegen.
is docent en onderzoeker Medische ethiek bij het Amsterdam UMC met een focus op de ethiek van het levenseinde. Haar interesse gaat uit naar levenseindebeslissingen in complexere situaties, zoals bij een stapeling van oudersdomsaandoeningen en dementie. Ze is ook geïnteresseerd in levenseindebeslissingen bij jonge kinderen voordat zij er zelf over mee kunnen beslissen. Ze geeft onderwijs over levenseindebeslissingen in alle fases van de opleiding, tot en met nascholing voor huisartsopleiders, verplegenden en verzorgenden. Ze was van 2020 tot 2024 lid van een toetsingscommissie euthanasie.
is verpleegkundige bij het Expertisecentrum Euthanasie. Na haar opleiding tot verpleegkundige in Amsterdam volgde zij een master health care management aan NYU in New York. Ze werkte vervolgens als manager in de thuiszorg bij de Visiting Nurse Service of New York. Terug in Nederland was ze van 1994 tot 2017 directeur van het Joodse woonzorgcentrum het mr. L.E. Visserhuis in Den Haag. Noor combineert haar werk met vrijwilligersactiviteiten, waaronder gastslezingen bij het herinneringscentrum Westerbork.
is psychiater bij FPC Van der Hoeven Kliniek in Utrecht. Hij is lid-beroepsgenoot bij het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg. Hij heeft in de kliniek een aantal euthanasieverzoeken behandeld en euthanasie verleend aan patiënten met een terbeschikkingstelling.
is sinds 2017 werkzaam bij Expertisecentrum Euthanasie, waar zij als arts vele complexe euthanasietrajecten heeft mogen begeleiden. Als auteur heeft De Bruin bijgedragen aan de boeken Leven toevoegen aan de dagen (Sander de Hosson) en Probleemgeoriënteerd denken in de palliatieve zorg (Sander de Hosson en Sabine Netters). Ook heeft ze meegewerkt aan de herziening van SCEN-richtlijnen in 2022.
begon haar loopbaan als junior onderzoeker Medische ethiek bij het Erasmus MC, deed haar promotieonderzoek naar euthanasie bij het Amsterdam MC en was ethicus bij een Regionale Toetsingscommissie Euthanasie. Als universitair docent en ethicus bij het Radboudumc leidde ze moreel beraad en was lid van de Medisch Ethische Toetsingscommissie. Momenteel is zij adviseur Ethiek en ontwikkeling bij het Expertisecentrum Euthanasie.
is specialist ouderengeneeskunde, niet praktiserend. Eerder was hij SCEN-arts en tot voorkort was hij docent bij de KNMG-opleiding voor SCEN-artsen.
is arts voor verstandelijk gehandicapten en palliatief kaderarts. Ze is werkzaam bij Prisma en BaLaDe, het high care hospice van Prisma in Waalwijk. Ze is lid van de commissie Palliatieve zorg van de NVAVG en heeft in de afgelopen jaren een bijdrage geleverd aan meerdere richtlijnen op het gebied van palliatieve zorg.
was tot voor kort huisarts en psychotherapeut. Hij heeft veel ervaring met de euthanasiepraktijk en promoveert binnenkort naar de ervaringen van pastores binnen de Protestantse Kerk Nederland met euthanasie. In 2021 publiceerde hij in Medisch Contact een voorstel voor stapsgewijze ontmedicalisering van het sterven.
is zorgethicus en werkzaam als senior beleidsadviseur bij Prisma. Sinds 2016 maakt ze samen met Gabrielle van de Graaf deel uit van het expertiseteam euthanasie. Zij ondersteunen teams die te maken krijgen met een euthanasieverzoek van een cliënt op basis van psychisch lijden en beschrijven deze processen.
is onderzoeker bij het Expertisecentrum Palliatieve Zorg van het LUMC en medisch ethicus bij de Regionale Toetsingscommissies Euthanasie (RTE). Haar onderzoek richt zich op ‘voltooid leven’, betekenisgeving en ‘kwaliteit van leven’ na het krijgen van een ernstige ziekte, verschuivende wensen en grenzen met betrekking tot zorg rond het levenseinde en wilsverklaringen.
is hoogleraar Zorg en besluitvorming in de laatste levensfase en verbonden aan de afdeling Maatschappelijke Gezondheidszorg van het Erasmus MC. Zij doet samen met haar onderzoeksgroep allerlei studies naar praktische, ethisch-juridisch-maatschappelijke, klinische en epidemiologische aspecten van zorg en besluitvorming in de laatste levensfase. Zij is als hoofdonderzoeker betrokken bij de vijfjaarlijkse evaluaties van de Wet Toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding.
is medisch-ethicus.
voltooide na haar master in de medische antropologie de opleiding tot huisarts en kaderarts palliatieve zorg. Zij zet zich in voor betere palliatieve zorg door actief te zijn (geweest) als consulent, docent, mentor bij de kaderopleiding, richtlijnauteur en medisch adviseur bij stichting PaTz en PZNL. Op die manieren wil zij bijdragen aan het bijeenbrengen van de wensen van patiënt en naasten, theoretische kennis, eigen waarden en normen en alledaagse praktijk.
is als specialist ouderengeneeskunde werkzaam bij Groenhuysen te Roosendaal. Daarnaast is hij kaderarts palliatieve zorg, SCEN-arts, RTE-arts, en arts-onderzoeker bij het Radboud UMC.
is als gezondheidsjurist en juridisch adviseur werkzaam bij het Expertisecentrum Euthanasie. Ook is ze lid-jurist bij het Regionaal Tuchtcollege voor de Gezondheidszorg Amsterdam/Den Haag, redacteur bij het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht en senior-onderzoeker aan de Vrije Universiteit Amsterdam.
is huisarts en SCEN-arts.
is universitair docent Straf(proces)recht aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en rechter-plaatsvervanger bij de rechtbank Rotterdam. Zij promoveerde op een onderzoek naar de regeling van de schriftelijke wilsverklaring euthanasie vanuit een strafrechtelijk perspectief en heeft meegewerkt aan de Vierde evaluatie Wet toetsing levensbeëindiging op verzoek en hulp bij zelfdoding.
promoveerde aan de Rijksuniversiteit Groningen met haar onderzoek naar cardiovasculaire autonome functietests, en volgde er een opleiding tot internist-oncoloog. Ze behaalde een postgraduate diploma en een master in palliatieve geneeskunde aan Cardiff University. Haar expertisegebieden zijn gynaecologische tumoren, sarcomen en palliatieve zorg. Ze is hoogleraar Palliatieve geneeskunde, en voorzitter van het Expertisecentrum Palliatieve Zorg Noordoost-Nederland. Van 2018 tot en met 2024 was ze voorzitter van NIV-commissie Palliatieve Zorg. Van januari 2013 tot en met december 2024 was ze lid van de NVMO-commissie BOM. Sinds januari 2025 is ze voorzitter van de NVMO.
is voormalig lector Primary and Community Care aan de University of Applied Sciences (HAN) en expert in wijkverpleging, palliatieve zorg en praktijkgericht onderzoek. Hij heeft brede ervaring in zorgonderzoek en beleid, onder meer als staflid van de Raad voor Gezondheidsonderzoek/Gezondheidsraad (1997-2009). Rob was voorzitter van de Commissie Wetenschappelijke Integriteit aan de HAN en initieerde een nationale training voor onderzoeksethiek. Hij is voorzitter van de Stichting Zr. Vernède, die zich richt op de geschiedenis van verpleging en verzorging.
is werkzaam als jurist en gespecialiseerd in gezondheidsrecht. Sinds 2021 is zij secretaris van de Regionale Toetsingscommissie Euthanasie in Noord-Brabant en Limburg. Miriam geeft vaker voorlichting aan artsen die zich specialiseren in toetsing van euthanasie (SCEN-artsen) over de juridische achtergrond van zorg rondom het levenseinde en euthanasie.
is, na jarenlang werkzaam te zijn geweest als verpleegkundige op de kinder intensive care en als coördinator kindertransplantatie, momenteel verbonden aan de beleidsstaf van het UMCG. Samen met Harry van de Wiel en Floor van de Wiel schreef zij het onlangs verschenen boek In gesprek over het kind als donor.
is anesthesioloog-intensivist op de intensive care van het Isalaziekenhuis.
was verpleegkundige van 1978 tot 1991. Na voltooiing van haar rechtenstudie was ze van 1998 tot 2024 werkzaam als ambtelijk secretaris bij de Regionale Toetsingscommissie Euthanasie (RTE). Inmiddels is Els gepensioneerd.
is psycholoog en promoveerde cum laude in de rechtssociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen met zijn onderzoek naar euthanasie en medisch handelen rond het levenseinde. Hij werkte als onderzoeker en docent Medische ethiek bij het Erasmus MC en UMCG en is nu docent Huisartsgeneeskunde (UMCG) en Sociologie (RUG). Als ethicus is hij lid van een Regionale Toetsingscommissie Euthanasie. Zijn expertise omvat medisch handelen rond het levenseinde, medicalisering en professionele identiteit. Hij is co-auteur van het Handboek Medische professionaliteit, dat wordt gebruikt in geneeskundeonderwijs.
is docent en onderzoeker Medische ethiek aan het Leids Universitair Medisch Centrum. De focus van haar onderzoek ligt op de ouderengeneeskunde, medische beslissingen rond het levenseinde, dementiezorg, palliatieve zorg en zorg voor mensen met een migratieachtergrond. In het ziekenhuis werkt ze als klinisch-ethisch consulent bij ingewikkelde kwesties in de patiëntenzorg. Haar onderwijs, voorlichting en advisering is altijd zeer praktisch gericht: waar moet je aan denken en wat kun je doen om een complexe situatie hanteerbaar te maken? Van 2012-2020 was ze lid van een Regionale Toetsingscommissie Euthanasie.
is psychiater bij de Nieuwe Valeriuskliniek van GGZinGeest. Daarnaast werkt hij als ethicus en postdoctoraal onderzoeker bij de afdeling Psychiatrie van het Amsterdam UMC en 113 Zelfmoordpreventie. Hier doet hij onderzoek op het grensvlak van psychiatrie en het levenseinde. Hij is tevens medeoprichter van ThaNet, een lerend netwerk met als doel om de zorg voor mensen met persisterende doodswens of een euthanasiewens te verbeteren in de ggz.
is emeritus hoogleraar Medische filosofie en Ethiek aan de Vrije Universiteit Amsterdam en voormalig hoofd van de afdeling Ethiek, Recht en Humaniora van Amsterdam UMC. Hij was lid van een toetsingscommissie Euthanasie en publiceerde in Nederland en internationaal over euthanasie bij dementie.
is sinds 1998 als huisarts werkzaam in Oosterhout. Daarnaast is zij straatdokter en SCEN-arts. Ook is ze werkzaam bij Vluchtelingenwerk.
was tien jaar geestelijk verzorger in een verpleeghuis en is nu werkzaam als predikant. Zij is als gastonderzoeker verbonden aan de afdeling Empirische en Praktische Religiewetenschap van de Radboud Universiteit Nijmegen. Zij publiceert regelmatig over vragen rond het levenseinde.
Voor dit congres is accreditatie toegekend voor
Voor dit congres is accreditatie in aanvraag voor
Mocht je vereniging hierboven niet vermeld zijn, neem dan contact met ons op.
Dit congres biedt zorgprofessionals de gelegenheid om hun kennis over euthanasie in Nederland te verdiepen, met nadruk op wetgeving, praktijk en ethiek. De deelnemers verkennen complexe situaties uit de praktijk en bespreken ethische vraagstukken rondom euthanasie, waaronder de zorgvuldigheidseisen en bijzondere gevallen zoals euthanasie bij mensen met psychische aandoeningen of dementie. Aan het einde van de dag beschikken zij over een dieper begrip van de ethische en praktische uitdagingen rondom euthanasie, evenals inzichten uit het nieuwe Leerboek Euthanasie.
Het inschrijfgeld bedraagt € 389,-.
A(N)IOS, PIOG, voltijdstudenten, verpleegkundigen en verzorgenden betalen € 283,- (studenten dienen een verklaring van de opleider aan te leveren).
Heb je geen accreditatie of certificaat nodig? Dan betaal je slechts € 273,-.
Alle congresdeelnemers ontvangen een gratis exemplaar van het Leerboek Euthanasie (ter waarde van € 59,95).
Wil je het congres op locatie bijwonen op dinsdag 25 maart 2025, schrijf je dan hier in.
Wij bieden iedereen die zich heeft ingeschreven de mogelijkheid zich te laten vervangen door een collega. Bekijk hier onze algemene voorwaarden.
Dit congres is speciaal voor (huis)artsen, medisch specialisten, verpleegkundigen en geestelijk verzorgers die in hun werk regelmatig te maken hebben met vragen rondom euthanasie. Ook andere belangstellenden die beroepsmatig betrokken zijn bij de praktijk van euthanasie zijn van harte welkom.