Slavoj Žižek

Slavoj Žižek (1949) is een Sloveense socioloog, filosoof, psychoanalyticus en cultuurcriticus. Hij wilde aanvankelijk econoom worden, maar studeerde uiteindelijk filosofie en sociologie in zijn geboortestad Ljubljana en psychoanalyse in Parijs. Momenteel is Žižek hoogleraar aan de European Graduate School. Žižek is bekend vanwege zijn indringende cultuurkritiek, waarvoor hij zijn mosterd haalt bij een ruime keur aan filosofen (waaronder Hegel, Kant, Marx, Lenin, Derrida, Ranciere, Badiou en vele anderen). Toch is zijn hoofdreferentie steevast de psychoanalytische theorie van Jacques Lacan. Žižek zet het duistere conceptenapparaat van Lacan in voor analyses in het politieke en algemeen culturele veld en gebruikt deze psychoanalytische theorieën om de postmoderne populaire cultuur te interpreteren. Žižek combineert deze analyse met zijn marxistische achtergrond in een radicale kritiek op het kapitalisme. Zijn politieke engagement blijkt ook uit het feit dat hij in 1990 presidentskandidaat was namens de partij Liberale Democratie van Slovenië. Verder becommentarieert hij recente gebeurtenissen: zo schreef hij een boek over de Irakoorlog, waarin hij de ideologische motivering van die oorlog op de schop neemt. Zijn flamboyante persoonlijkheid en polemische stijl leverde hem een hele reeks aan bijnamen op, waaronder 'the Elvis of cultural theory' en 'het denkbeest uit Ljubljana'. Hij geldt als een van de meest besproken en omstreden filosofen van de laatste jaren. Waar de een hem binnenhaalt in de avant-garde van de kritische filosofie, serveert de ander hem af als een clown en charlatan. Žižeks boeken zijn geen mooi afgeronde gehelen met systematische uitwerkingen. De stijl van deze controversiële filosoof is aforistisch. Aan de wervelwind aan schunnige moppen en beschouwingen van pulpcultuur ligt echter een grondige lectuur van de geschiedenis van de wijsbegeerte ten grondslag.

Bron: Marc de Kesel, Zizek.  

Foto: Brechtje Keulen