Moedige mensen

Mythes doorbroken

Kort na de Tweede Wereldoorlog werd het verzet in Nederland opgehemeld. Het beeld heerste dat er, ondanks een kleine groep collaborateurs, sprake was geweest van collectief verzet tegen de Duitsers. Met het boek van Hermans’ boek De donkere kamer en de maatschappelijke veranderingen in de jaren zestig brak een periode van kritische reflectie aan. De overtuiging dat het land voornamelijk werd bewoond door collaborateurs en meelopers won terrein. Deze nieuwe mythe is echter even aanvechtbaar als de oude. Hoewel moderne Nederlanders zich allerminst massaal verzetten, bestonden er wel degelijk mensen die zich moedig gedroegen. Wie waren deze ‘helden’? En hoe kwamen zij tot hun keuzes?

Fictieve helden

Drie van de eenendertig bijdragen in deze bundel zijn fictieve helden. Jan en Piet zijn twee stripfiguren die een rol spelen bij de wederopbouw. Ook gaat een bijdrage over de gebroeders Temmes, creaties van Van kooten en de Bie, die meer passen bij de tijd van kritische reflectie. De laatste fictieve held is de door de Amerikaanse gecreërde Rosie the Riveter. Deze fictieve helden staan in de bundel omdat ze het discours over de Tweede Wereldoorlog van hun tijd belichamen.

Moedige mensen is gebaseerd op een gedurende ruim twee jaar verschenen rubriek waarin medewerkers van het NIOD hun binnen en buitenlandse verzetshelden presenteerden, als tegenwicht tegen de moderne neiging tot minimalisering van het verzet. De rubriek was bedoeld als een zoektocht naar wat ‘helden’ nu eigenlijk zijn.

In de pers

“Een boek dat tot nadenken stemt” – Checkpoint (2 maart 2015).

“Boeiend zijn de ruim dertig portretten die Jaap Cohen en Hinke Piersma bijeen hebben gebracht in de bundel Moedige mensen – helden in oorlogstijd zonder twijfel. Soms zelfs aangrijpend” – Anet bleich (De Volkskrant, 8 november 2014).