Samenwerken aan maatschappelijke opgaven

Voorwoord 

1 Waar dit boek over gaat 

1.1 Het begint in de praktijk 

1.2 Wat leren deze praktijkvoorbeelden ons? 

1.3 Het boek in vogelvlucht 

Deel 1 Gezamenlijk handelen bij maatschappelijke opgaven 

2 De uitdaging om gezamenlijk te handelen 

2.1 Aandacht voor collectieve opgaven 

2.2 Waarom activeren tot gezamenlijk handelen lastig is 

2.3 Een hoopvol perspectief 

3 Onze manier van kijken 

3.1 Premissen in ons denken 

3.2 Houvast in een ingewikkelde omgeving 

3.3 Domeinen en kernvragen 

Deel 2 Domeinen van gezamenlijk handelen 

4 De opgave agenderen 

Werken aan een collectief beleefde noodzaak tot verandering of ontwikkeling

4.1 Werken vanuit een verbindende collectieve opgave 

4.2 De opgave naar haar aard begrijpen 

4.3 Ontwikkelen van een betekenisvol perspectief 

4.4 Leidende principes bij het agenderen van opgaven 

5 Interactie faciliteren 

Werken aan een gemeenschappelijk referentiekader bij de opgave, de aanpak ervan en mogelijke oplossingen

5.1 Van agendasetting naar een basis voor gezamenlijk handelen 

5.2 Het belang en de waarde van interactie 

5.3 Zorgen voor evenwichtige interactie: de basis voor gezamenlijk handelen 

5.4 Interactie in balans 

5.5 De kwaliteit van de interactie doet ertoe 

5.6 Sociale mechanismen die in interactie ontstaan 

5.7 Leidende principes bij het faciliteren van interactie 

6 Actoren mobiliseren 

Individuele partijen uitnodigen om in beweging te komen

6.1 Actoren als sociaal kapitaal 

6.2 Aansluiten bij de motivatie van actoren 

6.3 Benutten van de mogelijkheden en rollen van actoren 

6.4 Meer dan deelnemer of stakeholder zijn: werken aan gedeeld eigenaarschap 

6.5 Leidende principes bij het mobiliseren van actoren 

7 Platform creëren 

Een plek creëren waar de samenwerking daadwerkelijk vorm krijgt

7.1 Opgavenetwerken als platform voor gezamenlijk handelen 

7.2 De ordening van een opgavenetwerk 

7.3 De betekenis van regie in een netwerk 

7.4 Een goede ordening legt een basis voor impact 

7.5 Leidende principes bij het creëren van platforms 

8 Samensturen voor impact 

Afspraken maken over hoe inspanningen zichtbaar te maken, tastbaar te maken, en te richten

8.1 Samenstelling: sturen op deelname en vertegenwoordiging 

8.2 Relaties: sturen op verbinding met elkaar 

8.3 Perspectief: sturen op verbinding met en richting voor de opgave 

8.4 Interactie: sturen op ruimte en kaders 

8.5 Proces: sturen op kansen en barrières 

8.6 Actie: sturen op initiatief en beweging 

8.7 Samenwerking: sturen op effectieve coalities 

8.8 Samenhang: sturen op uitwisseling en evenwicht 

8.9 Internalisering: sturen op verspreiding van leereffecten 

8.10 Impact: sturen op welzijn en welbevinden van het geheel 

8.11 Schema van samensturing 

8.12 Leidende principes bij samensturen op impact 

9 Handelen legitimeren 

Werken aan legitimatie om veranderingen mogelijk te maken en te bestendigen

9.1 Legitimatie om te handelen in de geest van de opgave 

9.2 Keuzes maken in en voor het collectief 

9.3 Mogelijkheden voor besluitvorming 

9.4 Legitimatiestrategieën 

9.5 Omgaan met verlies 

9.6 Leidende principes bij het legitimeren van handelen 

Deel 3 Leiderschap bij gezamenlijk handelen 

10 Verantwoordelijk leiderschap ontwikkelen 

10.1 Verantwoordelijk leiderschap: leiderschap met een moreel kompas 

10.2 Verantwoordelijk leiderschap vormgeven in netwerken 

10.3 Persoonlijk leiderschap: werken aan vrolijke veerkracht 

11 Professioneel handelen 

11.1 De ontwikkeling van een professioneel domein 

11.2 Professionele uitdagingen bij samenwerken aan maatschappelijke opgaven

Epiloog 

Bijlage – Verkenning van een opgave 

Trefwoordenregister 

Overzicht van tabellen 

Overzicht van figuren 

Bronnen