Bekijk ons hele aanbod
Onderwijs
Gezondheidszorg
Juridisch
Management
Geschiedenis & Filosofie
Terug
Paperback
Juni 2025 | ISBN 9789024471584 | 3de editie | 144 blz.
34,95
Reflecteren (3e editie)
Leren van je ervaringen als professional
Paperback
Juni 2025 | ISBN 9789024471584 | 3de editie | 144 blz.
34,95
Online boek (2 jaar toegang)
ISBN 3009010016251
27,95
Docentexemplaar aanvragen
Voor docenten met een onderwijsaccount
Omschrijving
Hoe leer je van wat je meemaakt in je studie, stage of werk? Hoe verbind je je persoonlijke ervaringen aan je professionele ontwikkeling? En hoe ontwikkel je je tot een reflectieve professional die bewust handelt, keuzes durft te maken en zichzelf blijft ontwikkelen?
In Reflecteren neemt Marie-José Geenen studenten in het hoger beroepsonderwijs mee op een ontdekkingstocht naar reflectie als essentiële vaardigheid voor iedereen die werkt of gaat werken met mensen. Het boek biedt geen trucjes, maar helpt studenten werkelijk te begrijpen wat reflecteren is, waarom het ertoe doet, en hoe je het betekenisvol in de praktijk brengt.
Met aansprekende voorbeelden uit de praktijk, persoonlijke verhalen van studenten en inspirerende theorieën – van Kolb tot Korthagen – laat deze uitgave zien dat reflecteren méér is dan het schrijven van een verslag. Het is een proces van bewustwording, onderzoeken, verbinden en groeien. Ook komen onderwerpen aan bod als feedback, intuïtie, professionele identiteit en een leven lang leren.
Verschil met vorige editie
Deze derde editie behoudt grotendeels de structuur van de vorige, maar is inhoudelijk breder en praktijkgerichter opgezet. Alle hoofdstukken zijn herzien, herschikt of aangevuld. Nieuwe studentverhalen maken de theorie levendig en herkenbaar. Elk hoofdstuk bevat oefeningen om direct met de stof aan de slag te gaan.
Nieuw is de aandacht voor de keerzijde van reflectie, zoals piekeren en rumineren. Ook wordt kritischer gekeken naar het nut en de beperkingen van reflectieverslagen in het onderwijs. De toepassing van reflectie op de werkvloer krijgt meer nadruk, met concrete handvatten voor de beroepspraktijk. Actuele thema’s zoals mentaliseren, diversiteit en inclusie zijn prominenter opgenomen en expliciet verbonden aan het reflectieproces.
Voor wie
Reflecteren is bedoeld voor studenten en professionals in mensgerichte beroepen in bijvoorbeeld zorg, welzijn, onderwijs, sociaal-juridische dienstverlening en paramedische sectoren. Het is geschikt voor hbo-opleidingen in zowel voltijd als deeltijd, en biedt daarnaast ook voor docenten en praktijkbegeleiders handvatten om reflectie in onderwijs en werkpraktijk te begeleiden.
Necla (27), deeltijdstudent:
‘Soms denk ik wel bij mezelf: moet het nu weer?, maar uiteindelijk heb ik ontzettend veel geleerd van reflecteren. Ik heb mezelf veel beter leren kennen, als professional en als persoon. (...) Het is een ontdekkingsreis. Begin er gewoon aan, zou ik willen zeggen tegen nieuwe studenten. Ga op reis, neem je tas mee, zie wat je allemaal tegenkomt. Het is jouw leerproces. Jíj moet er iets aan hebben.’
Van reflectiemoe naar reflectiebekwaam
Voor Paul Go is reflectie een diepgaand leerproces, geen verplichting. Studenten moeten worden begeleid om echte zelfinzicht te ontwikkelen. Lees interview >
Reflecteren: een manier van zijn
Reflectie is meer dan terugkijken; het is een levenshouding die bewustzijn, betrokkenheid en persoonlijke groei stimuleert, vindt expert Marie-José Geenen. Lees artikel >
Reflectiewijzer voor in de les
Prikkel studenten vanaf dag één tot reflectie. De gratis reflectiewijzer helpt hen continu kritisch na te denken over hun eigen handelen. Download reflectiewijzer >
Inhoud
Inhoudsopage
Ten geleide
Voorwoord
Inleiding
Deel 1 Theorie
1 Leren van je ervaringen
1.1 Verschillende opvattingen over leren
1.2 Verschillende vormen van kennis
1.3 Leervoorkeuren
1.4 Verschillende vormen van leren
1.5 Leren te leren
1.6 Kernpunten hoofdstuk 1
2 Leren door reflecteren
2.1 Leren door te reflecteren
2.2 Wat is reflecteren?
2.3 Reflecteren nader verkend
2.4 Ervaringen als uitgangspunt voor reflectie
2.5 Wat (leren) reflecteren je oplevert
2.6 Belang van feedback
2.7 Kernpunten hoofdstuk 2
3 Hoe reflecteren?
3.1 Reflectiemodellen
3.2 Spiraalmodel
3.3 Uimodel
3.4 Kernreflectie
3.5 Reflectievaardigheden
3.6 Kernpunten hoofdstuk
4 Denken, voelen en willen
4.1 Denken
4.2 Voelen
4.3 Willen
4.4 Denken, voelen en willen integreren
4.5 Kernpunten hoofdstuk 4
5 Jezelf leren kennen
5.1 Zelfkennis
5.2 Bewust en onbewust
5.3 Aandacht
5.4 Kijken naar jezelf
5.5 Van huis uit (niet) meegekregen
5.6 Kernkwaliteiten
5.7 Projectie en overdracht
5.8 Kernpunten hoofdstuk 5
6 Reflecteren in het onderwijs
6.1 Reflecteren in het hoger onderwijs
6.2 Toetsing en verslaglegging
6.3 Supervisie en intervisie
6.4 Competenties van een reflectiebegeleider
6.5 Kernpunten hoofdstuk 6
7 Reflecteren in de werkpraktijk
7.1 Een reflectieve werkpraktijk
7.2 Waarom reflecteren belangrijk is
7.3 Verbinden theorie en praktijk/evidence-based-practice
7.4 Hier-en-nu-reflectie
7.5 Kernpunten hoofdstuk 7
Deel 2 Praktijk
8 Basisvaardigheden voor reflecteren
8.1 Waarnemen
8.2 Luisteren
8.3 Feedback
8.4 Vragen stellen
9 Woorden geven aan reflecteren
9.1 Portfolio
9.2 Logboek
9.3 Een ervaring beschrijven
9.4 Reflectieverslag
Deel 3 Oefeningen
10 Reflectie-oefeningen
10.1 Aandacht richten
10.2 Alfabet
10.3 Balintmethode
10.4 Blunders
10.5 Brainstormreflectie
10.6 Feedback
10.7 Gevoelskwadrant
10.8 Incidentmethode
10.9 Luisteren
10.10 Luisteren en vragen stellen
10.11 Metafoorreflectie
10.12 Mindmap
10.13 Moreel beraad
10.14 Puntreflectie
10.15 Roddelmethode
10.16 Socratisch gesprek
10.17 Succesreflectie
10.18 Verhalen vertellen
10.19 Vragen stellen
10.20 Wat raakt jou?
Literatuur
Over de auteur
Index
Docentmateriaal
Bij de derde editie van Reflecteren is uitgebreid docentmateriaal beschikbaar, waaronder een docentenhandleiding en vier PowerPoint-presentaties.
De docentenhandleiding biedt een stevige basis voor het geven van reflectie-onderwijs in het hbo. Er is aandacht voor de persoonlijke en professionele ontwikkeling van studenten, de doelen van reflectieonderwijs en de benodigde kennis, houding en vaardigheden. Ook komt het toetsen van reflectie aan bod, evenals mogelijke alternatieven. Daarnaast bespreekt de handleiding de voor- en nadelen van een apart reflectieprogramma en bevat zij een voorstel voor een breed toepasbare leerlijn. Per studiejaar worden passende leerdoelen toegelicht en op hoofdlijnen uitgewerkt in een onderwijsprogramma.
Ook wordt de reflectiewijzer uitgebreid toegelicht – een praktisch hulpmiddel om studenten te begeleiden bij de verschillende stappen van het reflecteren.
De vier PowerPoint-presentaties ondersteunen docenten bij het verzorgen van reflectie-onderwijs. Ze sluiten aan bij de hoofdstukken uit het boek Reflecteren en zijn inzetbaar bij het introduceren, verdiepen en begeleiden van reflectie bij studenten.
Elke presentatie heeft een eigen focus:
Inleiding op reflectie: behandelt de basisprincipes van reflecteren, het belang ervan in het hbo en de bijdrage aan professionele ontwikkeling.
Reflectie in de praktijk: richt zich op het toepassen van reflectie in verschillende onderwijssituaties, met praktijkvoorbeelden en opdrachten.
Werken met de reflectiewijzer: biedt een stapsgewijze uitleg over het gebruik van de reflectiewijzer als gespreks- en begeleidingsinstrument.
Ontwerpen van reflectie-onderwijs: geeft handvatten voor het vormgeven van reflectie in het curriculum, inclusief leerdoelen, werkvormen en toetsmogelijkheden.
De slides zijn voorzien van toelichtingen en werkvormsuggesties en zijn daardoor flexibel inzetbaar in hoorcolleges, werkgroepen of begeleidingsgesprekken.
Auteur(s)
