Psychiatrisch onderzoek
Stemming en affect
Affectvervlakking, euforie, labiliteit, anhedonie — wie goed kijkt, ziet de affectieve functies weerspiegeld in mimiek, houding, toon en tempo. Maar hoe benoem je wat je ziet? En hoe onderscheid je normale stemmingsvariatie van pathologische veranderingen?
Je ziet het pas als je het kent
Euforie, anesthesie van het gevoelsleven, onthechting, verbijstering, affectarmoede, desintegratieangst — wie goed kijkt en luistert, herkent stoornissen in de affectieve functies, weerspiegeld in mimiek, houding, toon en lichamelijke klachten. Maar hoe benoem je wat je ziet? En hoe onderscheid je normale stemmingsvariaties van pathologische veranderingen?
Tijdens het 6e Jaarsymposium Psychiatrisch Onderzoek richten we onze blik op affectieve functies. Niet de ziektebeelden staan centraal, maar de fenomenen zoals die zich voordoen in het contact, in taal en lichaam, in de stemmingskleur van het moment. We verkennen de subtiele maar betekenisvolle signalen die stemming, affect en symptomen van angst en vrees overbrengen — en hoe deze waar te nemen, te beschrijven én te duiden binnen het status-mentalisonderzoek.
Zoals altijd combineren we actuele wetenschappelijke inzichten met klinische observaties, praktijkvoorbeelden en beschrijvende psychopathologie.
In opzet vertrouwd, in inhoud verdiepend
Onder voorzitterschap van Em.prof.dr. Michiel Hengeveld, Dr. Désirée Oosterbaan en Dr. Joeri Tijdink, en met bijdragen van toonaangevende sprekers (waaronder prof.dr. Ralph Kupka), belooft dit wederom een leerzame, prikkelende en herkenbare dag te worden voor GGZ-professionals die hun waarnemingsvermogen willen aanscherpen.
Met bijdragen van onder anderen:
- Dr. Saskia Knapen over de fenomenologie van emotieregulatie en affectieve functies bij onder meer borderline persoonlijkheidsstoornissen – met veel klinische voorbeelden om stemmingswisselingen en emotieregulatie in de praktijk beter te herkennen.
- Prof.dr. Ralph Kupka over de fenomenologie van de manische episode en de affectieve functies euforie en dysforie, gebaseerd op zijn klinische en wetenschappelijke expertise in bipolaire stoornissen.
- Prof. dr. Robert-Jan Verkes over boosheid, agressie en psychopathie, geïllustreerd met videomateriaal.
- Dr. Tila Pronk over verliefdheid, emoties en affect, en hoe deze vanuit psychologisch en wetenschappelijk perspectief kunnen worden begrepen.
De lezingen worden, zoals u gewend bent, afgewisseld met klinische intermezzo’s, praktijkcasuïstiek en ruimte voor reflectie. Een dag om te kijken, luisteren en scherper te leren zien — want je ziet het pas als je het kent.
Dagvoorzitter Joeri Tijdink aan het woord:
Het Handboek psychiatrisch onderzoek definieert psychische functies en psychiatrische symptomen, beschrijft hoe deze symptomen kunnen worden vastgesteld (observatie, exploratie, tests) en hoe ze op een gestandaardiseerde wijze kunnen worden opgeschreven in de status mentalis. Het jaarsymposium over het psychiatrisch onderzoek begint traditioneel met een inleiding over wat er in het betreffende deel van het Handboek over is geschreven. Dit keer wordt een interactieve wijze gepresenteerd door middel van meerkeuzevragen Aan de orde komen: de psychische functies stemming en affect en een select aantal interessante, bijzondere, zeldzame of minder bekende symptomen binnen dit deel van het status-mentalisonderzoek. Daarnaast symptomen op het gebied van angst en vrees.
Euforie, prikkelbaarheid en plotselinge stemmingswisselingen kenmerken de manische episode. Ralph Kupka laat zien hoe deze fenomenen zich uiten in mimiek, houding en taal en hoe je ze als clinicus kunt herkennen en beschrijven. Hij verbindt wetenschappelijke kennis over bipolaire stoornissen met concrete observaties uit het psychiatrisch onderzoek, zodat subtiele signalen van euforie en dysforie beter worden opgemerkt en geduid.
Boosheid en agressie zijn krachtige uitingen van affect die bij psychopathie op een bijzondere manier samenkomen. Robbert-Jan Verkes verkent deze dynamiek aan de hand van beschrijvende psychopathologie en videomateriaal. Hij laat zien hoe boosheid zich manifesteert in contact, lichaamstaal en spraak, en hoe je deze signalen kunt herkennen en duiden binnen het psychiatrisch onderzoek.
Sterke stemmingswisselingen en intense emoties zijn kenmerkend voor borderline persoonlijkheidsstoornissen. Saskia Knapen richt zich niet op de diagnose, maar op wat je daadwerkelijk ziet en hoort in het psychiatrisch onderzoek: de fenomenologie van emotieregulatie en affectieve functies als euforie en dysforie. Met klinische voorbeelden maakt ze duidelijk hoe je deze vaak vluchtige signalen kunt onderscheiden en betekenisvol kunt beschrijven.
Verliefdheid is een emotie die het affectieve palet in volle hevigheid laat zien. Tila Pronk belicht hoe verliefdheid, verlangen en emotionele nabijheid zich uiten in gedrag, taal en fysiologie. Ze verbindt wetenschappelijke inzichten over de psychologie van relaties met concrete voorbeelden, zodat clinici verliefdheidsdynamiek beter kunnen begrijpen en beschrijven binnen het psychiatrisch onderzoek.
is een van de auteurs van het Handboek psychiatrisch onderzoek. Zij houdt zich veel bezig met de behandeling van angststoornissen en met onderwijs in de psychiatrie.
is psychiater en een van de auteurs van het Handboek psychiatrisch onderzoek. Ook heeft hij de app Het psychiatrisch onderzoek ontwikkeld. Hij is universitair docent bij het Amsterdam UMC, waar hij verschillende interdisciplinaire en (inter)nationale projecten leidt die zich richten op het stimuleren van verantwoord onderzoek en het onderzoeken van de mentale gezondheid van wetenschappers. Tevens is hij lid van De Jonge Akademie (KNAW).
heeft tot zijn emeritaat altijd in de universitaire psychiatrie gewerkt en heeft nu een kleine zelfstandige praktijk. Hij is auteur, redacteur en vertaler van standaardwerken over de psychiatrie.
werd opgeleid als psychiater in het AMC en werkte nadien in het AMC, UMC Utrecht, Altrecht en GGZinGeest. Hij houdt zich sinds 1995 bezig met bipolaire stemmingsstoornissen, promoveerde in 2003 aan de Universiteit Utrecht en werd in 2010 benoemd als hoogleraar aan de Vrije Universiteit / Amsterdam UMC. Hij ging in juni 2024 met emeritaat. Momenteel werkt hij bij de drie TOP-ggz afdelingen Bipolair van Altrecht (Utrecht), GGZinGeest (Amsterdam) en Dimence (Almelo). Hij was medeoprichter en voorzitter van het Kenniscentrum Bipolaire Stoornissen (KenBiS), en eindredacteur van twee edities van het Handboek Bipolaire Stemmingsstoornissen. Hij is bestuurslid van de Alliantie Kwaliteit GGZ (AKWA) en Vice President of Education van de International Society for Bipolar Disorders. Hij is erelid van Plusminus, vereniging voor mensen met een bipolaire aandoening en hun naasten.
is verbonden aan de Radboud Universiteit Nijmegen als bijzonder hoogleraar aan de Faculteit der Rechtsgeleerdheid met als leeropdracht Forensische Psychiatrie
_w500_h500_bg.png)
is psychiater en MBT-therapeut. Zij was 15 jaar werkzaam in een AMBIT-team bij Atrecht voor ernstige persoonlijkheidsstoornissen (EPA PS) en was tevens Inhoudelijk Leidinggevende van de Zorgeenheid Persoonlijkheidsstoornissen van Altrecht. Zij heeft de AMBIT-werkwijze geïntroduceerd in Nederland en richtte AMBIT-expertise NL op onder licentie van het Anna Freud Centre in Londen. Zij nam deel aan diverse podia van het kenniscentrum Persoonlijkheidsstoornissen, waaronder EPA PS en figureerde in instructiefilmpjes van het kenniscentrum over de basishouding, diagnostiek en het repareren van breuken en de MBT serie van Psyflix. Zij is gepromoveerd op het concept epistemisch vertrouwen bij het Amsterdam UMC. Momenteel werkt zij bij TOPP-zorg in Zeist.
is universitair hoofddocent sociale psychologie en onderzoekt hoe mensen in deze tijd hun liefdesleven vormgeven. Ze bestudeert onder meer hoe singles een partner kiezen via online dating en hoe stellen hun relatie kunnen beschermen en versterken. Pronk deelt haar kennis graag met een breed publiek: ze schreef de boeken Hartstocht en Liefde Verandert, geeft publiekslezingen (o.a. Universiteit van Nederland) en is geregeld te horen en te zien in radio- en tv-programma’s.
Voor deze nascholing is accreditatie toegekend bij
- Psychiaters bij de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) met 5 punten.
Voor deze nascholing is accreditatie aangevraagd voor
- Eerstelijnspsychologen bij het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP);
- Klinisch (neuro)psychologen bij het Accreditatiebureau FGzPt;
- Psychotherapeuten bij de Nederlandse Vereniging Psychotherapie (NVP);
- Verpleegkundig Specialisten Register (VSR).
Mocht je vereniging hierboven niet vermeld zijn, neem dan contact met ons op.
Let op: voor accreditatie is het voor online deelnemers noodzakelijk dat zij het gehele programma live volgen. Op een later moment terugkijken is niet mogelijk.
* Accreditatie door de NVvP wordt standaard toegekend, daar een Boom Academy een instellingsaccreditatie heeft verkregen.
** Volgens de accreditatieregeling mogen artsen per herregistratieperiode maximaal 25% geaccrediteerde nascholing buiten het eigen vakgebied volgen.
Kosten en inschrijven
Kosten
- Het inschrijfgeld bedraagt € 375,-.
- Heb je geen accreditatie of certificaat nodig? Dan betaal je slechts € 249,-.
- A(N)IOSsen, PIOG’s en voltijdstudenten betalen € 225,- (met een verklaring van de opleider).
Bij online deelname wordt er € 20,- van de kosten afgehaald.
Inschrijven
Wil je het symposium op vrijdag 16 januari 2026 bijwonen, schrijf je dan in via bovenstaande button.
Annulering
Bij onze hybride bijeenkomsten is het (onder voorwaarden) mogelijk om je deelname om te zetten van fysiek naar online en andersom. Wanneer je je fysieke deelname wilt omzetten naar online, willen wij je er wel op wijzen dat het prijsverschil niet wordt teruggestort, omdat voor het fysieke programma al kosten zijn gemaakt. Daarnaast bieden wij iedere deelnemer de mogelijkheid zich kosteloos te laten vervangen door een collega. Bekijk hier onze algemene voorwaarden.
Informatie
Voor wie?
Dit symposium is bedoeld voor psychiaters, psychologen, psychotherapeuten, verpleegkundig specialisten en degenen die in opleiding zijn of studeren voor deze disciplines.