Denker voor Gods aangezicht
Titus Brandsma, een intellectuele biografie
Heiligverklaring
De Friese karmeliet Titus Brandsma werd na de Tweede Wereldoorlog vooral bekend als de verzetsheld die was opgekomen voor het vrije woord. Zijn heiligverklaring in 2022 kreeg in de media dan ook volop aandacht. Dat zijn kritische oordeel over het nationaalsocialisme voor en tijdens de bezetting zoveel weerklank vond, laat zien dat hij zich had ontwikkeld tot een publieke intellectueel wiens stem ook buiten de katholieke wereld klonk. Vooral zijn wijsgerige belangstelling voor de mystiek trok tijdens het interbellum de aandacht; in het cultureel-maatschappelijk leven liet hij een heel eigen geluid horen.
Mystiek en mysticisme
Deze intellectuele biografie van Titus Brandsma werpt een verrassend licht op een bredere stroom die de cultuur van die dagen bepaalde: een fascinatie voor mystiek en mysticisme die ook het artistieke en politieke denken kenmerkte. Met zijn door Teresa van Ávila geïnspireerde karmelitaanse achtergrond nam Brandsma bovendien een onverwachte positie in ten opzichte van de katholieke vernieuwing en haar worsteling met de moderne cultuur.
Simone Weil Award
Inigo Bocken ontving de Simone Weil Award voor het schrijven van Denker voor Gods aangezicht. Prof. dr. Wim van de Donk prees in een korte laudatio onder meer de toegankelijke schrijfstijl, de historische degelijkheid en de evenwichtige aandacht voor het academische en maatschappelijke werk van Titus Brandsma, alsook de receptie ervan.
Inleiding 9
DEEL I
Jaren van jeugd en vorming
1 Friesland 17
2 De eerste reis: Megen 31
3 De Karmel van Boxmeer 37
4 Het voorbeeld van Baptista Mantuanus (Zenderen, Oss) 63
5 Sociaal-katholicisme (Rome) 75
DEEL II
Contemplatieve actie – de jaren in Oss (1909-1923)
6 De nieuwe berg Karmel in Oss 121
7 De filosoof van Oss 129
8 Rozen van de Karmel – devotiewetenschap of journalistiek? 143
9 Journalist onder de journalisten 149
10 De taal van Friesland 173
11 Mensen met een missie: eenheid in verscheidenheid 185
12 Schoonheid en devotie 201
13 Villa Josina – Ruimte van vorming 215
DEEL III
Eerste Nijmeegse jaren: wijsgerige verkenningen en mystieke vondsten
14 Een veelzijdige leeropdracht 233
15 Geschiedenis der wijsbegeerte en wijsbegeerte der geschiedenis: filosofie en contemplatie in Nederland 243
16 Het geheim van de overdracht. Onderwijs als contemplatie in actie 263
17 Geschiedenis van de (Nederlandse) mystiek 273
18 Natuurfilosofie – een ruimte van mogelijkheden 289
19 Natuurlijke godsleer en de taak van de filosofie 303
20 ‘Nieuwe tijden vragen nieuwe vormen’ – ‘Godsbegrip’, de diesrede (1932) 313
21 De kunst van het verzamelen 347
22 Allerwegen nieuwe kloosters 359
DEEL IV
Mariale contemplatie en maatschappelijke onrust – Nijmegen 1932-1940
23 Rector in roerige tijden 377
24 Een mariale filosofie 387
25 Mystiek leven 401
26 Heiligenlevens: Titus Brandsma als hagiograaf 419
27 Gemeenschap van heiligen – kerk en liturgie in karmelitaans
perspectief 433
28 Politiek katholicisme en het streven naar vrede 447
29 Titus Brandsma en het nationaalsocialisme 461
DEEL V
Ad Mariam per Jesum
30 In het oog van de storm – oorlogsjaren 497
31 De cel van Scheveningen 505
32 Een rozenkrans 517
33 De laatste reis 531
Nawoord/Epiloog 534
Dankwoord 536
Verantwoording 539
Noten 545
Bibliografie 603
Illustratieverantwoording 627
Register van personen 629
_w80.jpg)
Reviews 'Denker voor Gods aangezicht'
In de media
‘Deze biografie probeert Titus Brandsma van zo nabij mogelijk te volgen in zijn concrete bezigheden en omstandigheden. Een respect afdwingend standaardwerk.’ – Benedictijns Tijdschrift
‘Een bijzonder boek, goed geschreven en met een bijzonder engagement.’ – Nijmeegs Katern
‘Bocken raakt de kern van Brandsma en plaatst hem spannend in zijn tijd.’ – BMGN — Low Countries Historical Review
Interview met Inigo Bocken in Katholiek Nieuwsblad: ‘Titus Brandsma wilde de gewone katholiek verheffen’
Interview met Inigo Bocken in het Friesch Dagblad: ‘De speelsheid van Titus Brandsma heeft me verrast’
‘Deze biografie is een respectabele poging tot geestelijke verheffing van de lezer. Een intellectuele biografie, in meer dan één opzicht.’ – Biografieportaal
‘In een heldere stijl zet Inigo Bocken de persoon Titus Brandsma neer vanuit de centrale zienswijze van contemplatie en actie. Vanuit het, misschien wel zijn belangrijkste, thema van Gods inwoning. De auteur weet duidelijk over te brengen dat het leven en denken van Titus Brandsma niet los gezien kan worden van zijn invulling van het begrip “Godsrelatie”.’ – Boeken-cast.nl
