Gelderland in het Koninkrijk der Nederlanden (van 1795 tot 2020)

Het vierde deel van het Verhaal van Gelderland laat zien hoe in iets meer dan twee eeuwen het eigentijdse Gelderland is ontstaan. Dat begon in 1795 met een omwenteling die een einde maakte aan het oude regime. Vervolgens werden onder Bataafs-Frans bewind de buiten- en binnengrenzen van Gelderland enkele malen opnieuw getekend en kreeg het gebied zelfs nieuwe namen.

Toen Nederland in 1815 een koninkrijk werd, had dat ook voor Gelderland grote gevolgen. Met de vroegere zelfstandigheid van het gewest was het gedaan. Terwijl de centrale overheid haar gezag uitbreidde, keerde de Gelderse adel terug in zijn vroegere machtspositie. Voor de overige inwoners van de provincie, en zeker voor kleine boeren en ambachtslieden, volgde een periode van armoede en stagnatie. Na 1850 ontstond er voorzichtig een nieuwe dynamiek. Toch bleef Gelderland in de hele negentiende eeuw een overwegend landelijk en patriarchaal geleid gewest.

In de twintigste eeuw deed de moderne tijd zijn intrede: met grootschalige ontginningen, uitbreiding van het wegennet, groei van het onderwijs en de opkomst van nieuwe politieke bewegingen. Maar de Gelderlanders voelden ook de effecten van een langdurige economische depressie en twee wereldoorlogen. Vooral de Tweede Wereldoorlog trof de provincie hard. Daarna gingen de ontwikkelingen steeds meer parallel lopen met die in Nederland en Europa. Een eigen karakter behield Gelderland vooral op terreinen als landbouw, landschap en toerisme.

Gelderland in het Koninkrijk der Nederlanden is rijk geïllustreerd met meer dan 400 afbeeldingen, waaronder ruim 60 nieuwe kaarten en tekeningen.

Deelredactie: Wim van Meurs, Paul Brusse, Lotte Jensen

Auteurs: Joost Rosendaal, Jonn van Zuthem, Dolly Verhoeven