Schaalvergroting in het privaatrecht

De moderne samenleving wordt gekenmerkt door een toenemende complexiteit, onder meer in maatschappelijke verhoudingen. Collectiviteiten en netwerken waarin mensen zijn opgenomen veranderen, denk aan emancipatie, ontzuiling en flexibilisering van de arbeidsmarkt. Dit leidt tot nieuwe juridische uitdagingen, die zich steeds vaker op grotere schaal voordoen dan in het verleden, onder meer door globalisering en ‘grensverleggende’ technologieën, zoals (mobiel) internet, algoritmisering en big data.

Ook in het privaatrecht treedt schaalvergroting op. Volgens het klassieke beeld ziet het privaatrecht vooral op een-op-eenverhoudingen en is het met name gericht op de bescherming van individuele (private) belangen. Het systeem is toegesneden op onderlinge rechtsbetrekkingen en gaat uit van een klassiek tweepartijenmodel en individueel maatwerk. Deze traditionele maatvoering lijkt echter onder druk te staan door ontwikkelingen van schaalvergroting in de maatschappij.

In het kader van hun masterscriptie hebben twaalf – inmiddels – alumni van de Erasmus School of Law deze thematiek van privaatrechtelijke schaalvergroting langs vier lijnen verkend: verandering van markten en technologieën, massaliteit van benadeelden, grensverruiming in het aansprakelijkheidsecht en schaalvergroting en schaalvoordelen in de rechtspraktijk. De auteurs onderzoeken de schaalvergroting op allerlei privaatrechtelijke deelterreinen en vanuit verschillende invalshoeken. Zo bevat deze bundel onder meer bijdragen over de zorgplicht van socialemediaplatforms en over slimme gebouwen en drijvende steden, maar ook over het massaschadevergoedingsrecht, aansprakelijkstelling van de overheid in verband met preventief handelen ten aanzien van onzekere risico’s, grensoverschrijdende octrooi-inbreukzaken en grootschalige cessie van consumentenvorderingen.