Elselina (1776-1845)
Avontuur in het voetspoor van Napoleon
Elselina: amazone, acteur, uitgever en schrijver
Elselina Versfelt (1776-1845) wilde een vrij leven. Keer op keer brak ze met de regels die golden voor vrouwen in haar tijd. Ze verliet haar gezin om mee te reizen met het Franse leger, soms vermomd als man. Ze was niet alleen amazone, maar ook acteur, uitgever en met name schrijver.
De Franse Revolutie uit vrouwelijk gezichtspunt
In 1827-1828 publiceerde ze haar memoires. Deze zeldzame getuigenis van een vrouw over de Franse Revolutie, het tijdperk-Napoleon en de restauratie werd in Parijs, Berlijn en Londen een bestseller. Later baarde ze opzien met haar opruiende geschriften tegen de Franse koning.
Elselina Versfelt was altijd in opspraak, ook doordat ze het niet zo nauw nam met de waarheid. Zo bleef ze tot haar dood haar identiteit verhullen; haar tijdgenoten hadden geen idee dat La Contemporaine of Ida Saint-Elme, zoals ze zichzelf noemde, de dochter was van een Brabantse dorpsdominee.
De ware Elselina Versfelt
Historicus Marja Verbraak onderzocht brieven, krantenartikelen en verslagen van rechtszaken om feit van fictie te scheiden en de ware Elselina Versfelt te onthullen. Die maakte de grote gebeurtenissen van haar tijd – revolutie, oorlog, de terugkeer van de monarchie – van dichtbij mee en schreef daarover vanuit een uniek, vrouwelijk gezichtspunt. Elselina (1776-1845) laat zien hoe deze vrouw zich door een mannenwereld een eigen weg wist te banen, met lef en een onverwoestbare wil om vrij te zijn.
Over de auteur
Marja Verbraak is schrijver en historicus. Haar belangstelling gaat uit naar de periode tussen de Franse Revolutie en de Eerste Wereldoorlog en speciaal naar Nederlanders die in deze periode door Frankrijk en Spanje reisden. Ze werkte enkele decennia in de journalistiek en voorlichting, onder andere als correspondent in Jeruzalem, als journalist bij Het Parool en als woordvoerder bij de Anne Frank Stichting en het Rode Kruis.
Elselina bij Geschiedenis Inside
Interview met Marja Verbraak over Elselina Versfelt
Inhoudsopgave Elselina (1776-1845)
1 Op zoek naar Elselina Versfelt, alias Ida Saint-Elme, alias La Contemporaine — 9
2 Een voorlijk meisje in de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1776-1795) — 17
Burgeroorlog in de Republiek – Huwelijk met een revolutionair – Feesten met Franse officieren – Overspel en echtscheiding – O smarten van het moederschap! – Altijd schandaal
3 Parijs: de liefde en de Comédie (1796-1801) — 55
Generaal Moreau – Politiedossier – Een niet zo chique courtisane – Azuurblauwe ogen, een stevige kin – Het mislukte toneeldebuut
4 Mee met de Grande Armée (1801-1815) — 81
Generaal Ney achterna – Aan het hof van Elisa Bonaparte – Vrouwen in het leger – Spelen met gender – Travestie – Kozakken op de Champs-Élysées – Spioneren voor Napoleon – Ney voor het vuurpeloton
5 Een sluier van matheid en sufheid (1815-1827) — 113
Terugkeer van de monarchie – Française in Holland – Bannelingen – Literaire ambities – Madame de Staël – Ontmoeting met Ladvocat
6 Succès de scandale als schrijver (1827-1829) — 139
‘Vandaag ben ik in mijn literaire kwaliteiten gaan geloven’ Het literair bedrijf – Marketing avant la lettre – Redenen voor een rage – Morele lessen – Wie schreef wat? – Living memory
7 Schrijven over de glorie van weleer (1829-1834) — 175
Een explosie van geroddel – Indrukken van Egypte – Slavernij en harems – Niet meer in de mode – Rechtszaak tegen haar uitgever – En nog een rechtszaak – Persona non grata
8 Londen: uitgever in exil (1834-1844) — 205
La Caricature Française – De koning als peer – Een aantrekkelijke aanslagpleger – Geheime brieven – Procès des Lettres – Beschuldigingen – Vervalst of niet? – Deuren slaan dicht
9 Brussel, het laatste toevluchtsoord (1844-1845) — 243
Stoute kinderen – Outsider – Durven en doen
Noten — 259
Archieven — 275
Literatuur — 277
Verantwoording illustraties — 289
Personenregister — 291
Reviews 'Elselina (1776-1845)'
In de media
‘De vrijgevochten Elselina Versfelt (1776-1845) hield van avontuur en leidde een leven dat even fantastisch als onwaarschijnlijk was. Een fijne biografie ontrukt haar nu – terecht – aan de vergetelheid.’ – NRC ●●●● en in de lijst met de vijf beste geschiedenisboeken van 2025
‘Elselina Versfelt (1776-1845) liet zien dat het niet hoefde: je laten opsluiten in een hokje. Uit de vierduizend pagina’s van haar memoires peurt historicus Marja Verbraak een overtuigend portret.’ – de Volkskrant
‘Een van romantiek en avontuur doordrenkt leven, een biografie waard. Wat een werk, gelukkig heeft Marja Verbraak de taak volbracht.’ – Ranne Hovius in het grote verheugnummer van de Volkskrant
‘Wervelende biografie maakt duidelijk dat de spectaculaire affaires van Elselina Versfelt met Franse generaals een opstapje waren naar iets veel groters.’ – EW Magazine ★★★★
‘Marja Verbraak gebruikt het leven van Elselina om de turbulente geschiedenis van Frankrijk in de negentiende eeuw op een knappe manier voor het voetlicht te brengen.’ – Pieter van Os in de Historische BoekenCast
‘De combinatie van Verbraaks vaardigheid als auteur en Elselina’s avontuurlijkheid levert een aangenaam boek op.’ – Trouw
‘‘‘Hoe goed u ook zoekt, u zult niet snel een leven vinden als het mijne’’, schreef Elselina ooit zelf. Inderdaad! En wat mooi dat zo’n leven nu weer gevonden en toegankelijk gemaakt is.’ – Argus
‘Een boeiende biografie. Knap werk.’ – KIJK Geschiedenis
Gerelateerde uitgaven
_w173_h400.png)
