De minister-president
Een ambt in ontwikkeling
Perspectieven op premierschap
In juli 2024 trad Dick Schoof aan als minister-president. Hij volgde Mark Rutte op, die het ambt bijna veertien jaar had bekleed – en vormgegeven. Onmiskenbaar heeft het premierschap in die jaren veranderingen ondergaan, niet het minst onder invloed van internationale ontwikkelingen. Als vertegenwoordiger van Nederland in de Europese Raad opereert de minister-president op gelijkwaardig niveau met staatshoofden en regeringsleiders van onder andere Duitsland en Frankrijk; en ook in eigen land is de premier hét gezicht van de politiek. Hierdoor is de minister-president gaandeweg meer geworden dan de ‘eerste onder zijn gelijken’, zoals het staatsrecht bepaalt.
Hoe heeft de functie zich ontwikkeld? En welke vragen en problemen komen daarbij op? Dit boek geeft antwoord op alle mogelijke vragen over het ambt van minister-president.
Over de redactie
Redactie door Jasper Dekker (Universiteit Leiden), Alexander van Kessel (CPG) en Afke Groen (Mr. Hans van Mierlo Stichting).
Eva van Vugt en Henk te Velde over de rol van de premier
Inhoudsopgave De minister-president
Inleiding | Een ambt in ontwikkeling [ 7 ]
Alexander van Kessel, Jasper Dekker en Afke Groen
1 Contouren van een functie. Het ministerpresidentschap van 1848 tot 1940 [ 17 ]
Remieg Aerts
2 De houdbaarheid van de moderne Nederlandse premier [ 33 ]
Henk te Velde
3 ‘De baas van het spul’ in het hart van de democratie. De omgang van de Tweede Kamer met de ministerpresident, 1945-2024 [ 47 ]
Anne Bos en Erie Tanja
4 Willem Drees als ‘voorbeeldig’ premier [ 63 ]
Jelle Gaemers
5 Kanzlerdemokratie in de polder. De ministerpresident in historisch-constitutioneel perspectief [ 73 ]
Jerfi Uzman
6 De staatsrechtelijke versterking van de ministerpresident [ 91 ]
Hansko Broeksteeg
7 Ambtstermijnen voor de minister-president? [ 107 ]
Eva van Vugt en Sarah Eggen
8 De geconcentreerde premier. Verschuivingen in het centrum van de macht [ 125 ]
Erik-Jan van Dorp
9 Voorbij de visieloze minister-president? Het premierschap van Mark Rutte in historisch en ideologisch perspectief [ 139 ]
Ronald Kroeze
10 De minister-president en het lidmaatschap van de Europese Raad [ 159 ]
David Nederlof
11 De premier en de Tweede Kamer in Europese zaken [ 179 ]
Afke Groen en Puck Rouffaer
12 Haar weg naar het Torentje. Waarom Nederland nog nooit een vrouw als premier had [ 197 ]
Myrte van der Zwet en Liza Mügge
13 Gender, media en de kiezer. Hoe stereotypen een uitdaging vormen voor vrouwen in de politiek [ 217 ]
Loes Aaldering en Daphne van der Pas
Dankwoord [ 229 ]
Noten [ 231 ]
Minister-presidenten vanaf 1901 [ 275 ]
Over de auteurs [ 279 ]
Illustratieverantwoording [ 281 ]
Personenregister [ 283 ]
Reviews 'De minister-president'
In de media
‘De minister-president is een interessant boek.’ – Historiek
‘Moet een premier een maximale zittingstijd hebben? Waarom heeft Nederland nog nooit een vrouwelijke regeringsleider gehad? Wetenschappers belichten het ambt van minister-president, maar hadden dichter bij de dagelijkse praktijk mogen komen.’ – de Volkskrant
