Radicaliteit van de liefde

Wat zou er gebeuren als we een wandelingetje zouden maken door de revolutionaire geschiedenis van de twintigste eeuw om, zonder bang te zijn voor de eventuele antwoorden, op het eerste gezicht naïeve vragen over de liefde te stellen aan de hoofdpersonen van die geschiedenis – Lenin en Che Guevara, Aleksandra Kollontaj en Ulrike Meinhof? Waar de belangrijke politieke en sociale omwentelingen van de twintigste eeuw met verhitte discussies over de rol van de liefde gepaard gingen, lijkt het soms alsof de eenentwintigste eeuw, met zijn nieuwe egotechnologieën (Grindr, Tinder, online daten) ons een seksuele hyperinflatie voorschotelt. Door terug te gaan naar de seksuele omwenteling die tijdens de Oktoberrevolutie plaatsvond, door Che Guevara's worsteling met de vraag of de revolutie of de liefde voorrang moest hebben te analyseren en door een nadere blik te werpen op het tijdperk '68 (van communes tot terrorisme), probeert de Kroatische filosoof Srećko Horvat antwoord te geven op de vraag waarom juist de radicaalste revolutionairen zo bang zijn voor de radicaliteit van de liefde. Wat is er zo radicaal aan een schijnbaar conservatieve interpretatie van de liefde en waarom is die alles behalve conservatief?

Dit boek is een bescheiden bijdrage aan de opstanden die zich op dit moment over de hele wereld voordeden – van Tahrir tot Taksim, van Occupy Wall Street tot Hong Kong, van Athene tot Sarajevo – en waarin de kwestie van de liefde opvallend afwezig is geweest.

Srećko Horvat is filosoof en heeft verschillende publicaties op zijn naam, waaronder het recent verschenen What Does Europe Want?, dat hij samen met Slavoj Žižek schreef. – 'Als links over het verband tussen de politiek en de seksuele liefde aan het theoriseren slaat, is het resultaat vaak warrig en raadselachtig – van het erotische conservatisme van communistische regimes tot de lachwekkende pseudorevolutionaire buitenissigheden van de 'seksuele revolutie' tot de gekte die politieke correctheid heet. In dit heerlijk leesbare boek ruimt Horvat een aantal misverstanden uit de weg. Ten eerste spreekt hij zonder gêne over de liefde, en niet over de seks die al lang geen taboe meer is; ten tweede breekt hij een lans voor de liefde als een kracht die aan de grondvesten zelf van de liberale tolerantie weerstand biedt. Een boek dat communisten in minnaars zal omtoveren, en minnaars in communisten!'

Slavoj Žižek 'Stel dat je een dicator was, wat zou je dan als eerste proberen te beheersen en te onderdrukken? Dit essay geeft het antwoord op die vraag: het verlangen, de liefde, de seksualiteit, het plezier onder het gewicht waarvan de maatschappelijke orde voortdurend dreigt te bezwijken, van Lenins Rusland tot Khomeini's Iran. Maar liefde is meer dan alleen iets wat dictators met het grootste enthousiasme te lijf gaan. Het is het magma van de revolutionaire politiek. De radicaliteit van de liefde is een sprankelende, vurige, diepzinnige bespiegeling op reactionaire en revolutionaire liefdespolitiek.' Eva Illouz

Vertaald door Twan Zegers, redactie Menno Grootveld