De aarde als gemeenschap
Hoopvol pleidooi voor een nieuwe manier van samenleven op een kwetsbare planeet
Tegen de achtergrond van klimaatverandering, digitale ontwrichting en toenemende ongelijkheid pleit de Kameroense filosoof Achille Mbembe voor een fundamentele herziening van onze plaats binnen het wereldwijde ecosysteem. Hij roept op tot een nieuwe planetaire bewustwording: een manier van denken en leven die de aarde erkent als gedeelde ruimte en als fundament voor een gemeenschappelijke toekomst.
Mbembe haalt inspiratie uit Afrikaanse denkwijzen, animistische wereldbeelden en spirituele tradities waarin mensen en niet-mensen – planten, dieren, dingen, voorouders – in onderlinge verbondenheid bestaan. Daarmee biedt hij een krachtig alternatief voor de destructieve logica van extractie en overheersing. Met De aarde als gemeenschap schetst hij een hoopvolle visie op samenleven in tijden van existentiële crisis.
Over de auteur
Achille Mbembe (1957) is een van de grote denkers van het postkolonialisme. Tot zijn bekendste werken horen Kritiek van de zwarte rede en Necropolitiek. In 2025 wordt hij geëerd met de Spinozalens.
Oorspronkelijke titel: La communauté terrestre (2023)
Vertaling: Ellis Booi
Inhoudsopgave De aarde als gemeenschap
Voorwoord 7
De grenzen worden beproefd 8
Een generieke breuk 11
Weer aansluiten bij de krachten van de kosmos 13
Inleiding 19
Het zaaifeest 21
Krachten van de wording 27
Muterende machten 31
Drie paradoxen 36
1. De levenloze productie 41
Het spookbeeld van een zuivere taal 41
Algemene ecologie 43
Nomos van de Aarde en raciale Nomos 52
Splijting van de ruimte 61
De dialectiek van vitaliteit en mobiliteit 65
2. Landroof 71
Metamorfe kracht 74
Het uiteengevallen lichaam 81
3. De tweede schepping 91
Het ei van de wereld 91
Elasticiteit en kneedbaarheid 104
Miniaturisering en digitalisering 109
De magische totaliteit 116
4. Het gewicht van levens 125
Technische wezens en levende objecten 126
Kapitaal als magnetisch veld 130
Techno-moleculair kolonialisme 134
De dialectiek van verstrengeling en scheiding 139
Leven en mobiliteit 143
De rede op de tocht 149
5. Door de spiegel breken 153
Pakken 153
Transmigratie van de tijd 163
Een planetair stramien 169
De gemeenschap van ongelijken 172
Recht op toekomst 176
6. De laatste utopie 183
Planetair bewustzijn 188
De Al-Wereld 195
Verlangen naar brutaliteit 197
Van de Al-Wereld naar het planetaire Al 204
Conclusie 209
Zaad en leem 209
De vernieuwing van de wereld 216
Noten 221
Reviews 'De aarde als gemeenschap'
In de media
‘Niemand die met zoveel plezier en zo allesomvattend en creatief kan denken als de invloedrijke Kameroense filosoof Achille Mbembe.’ – De Groene Amsterdammer
‘Mbembe is een stem die in het voortwoekerende debat over racisme en immigratie in Europa node gehoord moet worden.’ – NRC
‘Achille Mbembe laat je door een niet-westerse bril naar de wereld kijken in De aarde als gemeenschap.’ – De Standaard ★★★★
‘Achille Mbembe vertolkt zijn ideeën over neokolonialisme, digitalisering, klimaat en racisme met een nauwelijks ingehouden woede en houdt ons, Europeanen, zo een spiegel voor.’ – juryrapport Spinozalens
Interview met Achille Mbembe in OneWorld Magazine: ‘Westers denken leidt ons richting een catastrofe’
