De Groote Vrede
Nederlandse voorvechters van een verenigd Europa 1914-1948
Pioniers voor Europese samenwerking en vrede
Terwijl Europa opnieuw wordt geconfronteerd met verdeeldheid en geopolitieke spanningen, laat De Groote Vrede zien dat het ideaal van samenwerking en eenheid veel oudere wortels heeft dan vaak wordt gedacht. Tussen 1914 en 1948 ontstonden in Nederland en daarbuiten ideeën over een Europese gemeenschap die oorlog moest voorkomen en vrijheid, recht en economische samenwerking moest bevorderen.
Wim de Wagt vertelt het verhaal van deze vroege Europese beweging aan de hand van politici, juristen, schrijvers en activisten die op zoek gingen naar nieuwe vormen van internationale samenwerking. Nederland speelde daarin, vaker dan bekend, een actieve en soms leidende rol.
Het Europese ideaal van eenheid
De dilemma’s van toen — protectionisme, gesloten grenzen, opkomend autoritarisme — zijn die van nu. De Groote Vrede biedt een historisch perspectief dat het actuele debat over Europa verdiept en verrijkt. Het is een onmisbaar boek voor iedereen die wil begrijpen waar het Europese ideaal vandaan komt en waarom het vandaag de dag belangrijker is dan ooit.
Inhoudsopgave De Groote Vrede
Europa’s laatste kans 9
Inleiding
‘Volken van Europa, het is aan uzelf!’ 15
1. De Europese gedachte voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog
‘Een intellectueele verbindingsagent van mensch tot mensch’ 51
2. Culturele en politieke toenadering in de nieuwe tijd
‘Een samenstel, een mozaïek van de grootste verschillen’ 91
3. Zoeken naar de juridische en geestelijke grondslag van Europa
‘Het dienen van de bizondere belangen, die de Europeanen als zoodanig hebben’ 123
4. Opstand der burgers, deel I
‘Leven wij dan in Europa in een dolhuis?’ 157
5. Parlement en regering tussen Volkenbond en Europese bond
‘Een grootsche gedachte van vrede en verzoening’ 205
6. Briands federale Europese unie en de eerste reacties in Nederland
‘Europa, een gemeenschap van belangen’ 239
7. De Nederlandse regering over een federale Europese unie
‘Wij, die de idealen van vrijheid en broederschap in de praktijk willen brengen’ 297
8. Opstand der burgers, deel II
‘Een voortdurende versnippering van krachten met een eindeloos krakeel’ 345
9. De laatsten der Europeanen
‘De stem van Europa klinkt in de Ridderzaal’ 383
Epiloog
Noten 409
Bronnen 419
Fotoverantwoording 433
Registers 435
Reviews 'De Groote Vrede'
In de media
‘Waar liggen de wortels van een verenigd Europa? In zijn boek De Groote Vrede legt kunsthistoricus en schrijver Wim de Wagt de focus op het interbellum en in het bijzonder op de Nederlandse stemmen die toen klonken. [...] De Wagt geeft een zeer compleet beeld van de Nederlandse denkers én hun denken.’ – NRC ●●●●
‘Een mooi boek over dit grotendeels vergeten debat.’ – Historiek
‘In De Groote Vrede laat Wim de Wagt zien dat sommige intellectuelen, opiniemakers en invloedrijke personen al in en na de Eerste Wereldoorlog pleitten voor Europese samenwerking en het uitbannen van oorlog als middel om geschillen te beëindigen.’ – Historisch Nieuwsblad
‘De Groote Vrede is een rijk en boeiend boek. Na alle recente historiografische aandacht voor nationalisme en oorlogsenthousiasme toont het een onderbelichte kant van het interbellum. [...] Beklijvend is de actualiteit van de denkwereld die Wim de Wagt met veel gevoel voor stijl en compositie oproept.’ – de lage landen
‘Zeer intelligent en diepgaand geschreven.’ – NBD Biblion
‘Het boek van De Wagt is soms een parade van eigengereide smaakmakers die moeilijk kunnen samenwerken, maar het doet vooral indringend verslag van de onvermoeibare pogingen van gedreven individuen om Europese vrede en samenwerking vooruit te helpen. Het boek laat ook geregeld zien dat heden en verleden soms niet ver uit elkaar liggen.’ – Studiecentrum Eerste Wereldoorlog
Artikel van Wim de Wagt op Historiek: Nederland liep in interbellum vooraan bij Europese samenwerking
