De archeologie van het weten
Foucaults theoretische hoofdwerk vertaald door Jeanne Holierhoek
De archeologie van het weten, voor het eerst verschenen in 1969, is het enige methodisch-theoretische boek dat Michel Foucault heeft geschreven. Hij zet er de methode van de archeologie in uiteen, die hij toepast in enkele van zijn bekendste werken: Geschiedenis van de waanzin, Geboorte van de kliniek en De woorden en de dingen.
Archeologische aanpak
Foucaults kenmerkende archeologische aanpak is erop gericht de filosofische fundamenten van onze kennis bloot te leggen. Deze heeft geleid tot baanbrekende inzichten over subject, waarheid en macht. In De archeologie van het weten rekent Foucault definitief af met de opvatting van ideeëngeschiedenis als vooruitgang.
Over de auteur
Michel Foucault (1926-1984) behoort tot de grootste Franse denkers van de twintigste eeuw. Zijn veelgelezen werken over onder meer de waanzin, de gevangenis en ‘de zorg voor zichzelf’ zijn van grote invloed geweest op de filosofie, de sociale wetenschappen en de menswetenschappen. Veel van zijn werken zijn in het Nederlands vertaald, onder meer De woorden en de dingen, Geschiedenis van de waanzin en Geschiedenis van de seksualiteit.
Originele titel: L’archéologie du savoir (1969)
Vertaling: Jeanne Holierhoek
‘De grond die Foucault op- en ondergraaft is die van onze cultuur. Hij reconstrueert de verschillende lagen die onder onze vaste bodem blijken te liggen en openbaart zo de interne samenhang of structuur van de heersende filosofische, wetenschappelijke en maatschappelijke cultuur.’
Inhoudsopgave De archeologie van het weten
I Inleiding 7
II De discursieve regulariteiten 29
1. De eenheden van het discours 31
2. De discursieve formaties 43
3. De formatie van de objecten 55
4. De formatie van de enonciatieve modaliteiten 67
5. De formatie van de begrippen 75
6. De formatie van de strategieën 85
7. Opmerkingen en consequenties 95
III Het enoncé en het archief 103
1. Het enoncé definiëren 105
2. De enonciatieve functie 115
3. De beschrijving van de enoncés 137
4. Schaarste, exterioriteit, stapeling 153
5. Het historisch a priori en het archief 163
IV De archeologische beschrijving 171
1. Archeologie en ideeëngeschiedenis 173
2. Het oorspronkelijke en het reguliere 179
3. De contradicties 189
4. De vergelijkende feiten 199
5. Verandering en transformaties 209
6. Wetenschap en weten 225
V Ter afsluiting 249
Glossarium 267
Nawoord van de vertaalster 277
Reviews 'De archeologie van het weten'
In de media
‘De archeologie van het weten is een uitdaging om te lezen, maar imponeert door zijn volstrekte originaliteit. Zelfs veertig jaar na zijn dood hebben we Foucaults verrassende en radicale ideeën nog niet verwerkt – laat staan weerlegd en door iets beters vervangen.’ – Filosofie Magazine
‘Foucault schreef letterlijk om iemand anders te worden. Dat kunnen maar weinig filosofen hem nazeggen en het maakt hem tot een van de grootste denkers van de twintigste eeuw.’ – NRC
‘De archeologie van het weten is een methodologisch manifest, een soort filosofische gereedschapskist waarin Foucault uitlegt hoe hij denkt dat we kennis moeten analyseren, zonder dat hij meteen laat zien wat dat oplevert in de praktijk. [...] Voor filosofiestudenten is de uitstekende vertaling van uitgeverij Boom zeker een must.’ – Nieuw Wij
Meer van Michel Foucault
