Kritiek van de zuivere rede

Weinig boeken hebben zo’n helder stempel op de moderne cultuur gedrukt als Kants Kritiek van de zuivere rede. Waar de Franse Revolutie in 1789 een blijvende politieke wending teweegbracht, veroorzaakte Kants boek, dat enkele jaren eerder verscheen, een filosofische aardverschuiving. De denkers die de spreekbuis van onze tijd geworden zijn, zoals Schopenhauer, Heidegger, Wittgenstein of Lyotard, bevestigen het: met Kants Kritiek is ons denken pas echt modern geworden.
 
Kant zelf zei dat de Kritiek van de zuivere rede een ‘tweede copernicaanse wending’ betekende. Het idee dat de aarde het centrum van ons zonnestelsel vormde, werd door Copernicus in de zestiende eeuw verworpen; op soortgelijke wijze verwierp Kant de door alle filosofen van zijn tijd gedeelde vooronderstelling dat de natuur iets is dat buiten de mens ligt. Kant laat zien dat kennis afhankelijk is van de manier waarop onze rede de dingen ordent en interpreteert. En dat betekent dat kennis een samenspel is van zintuiglijke waarneming en verstandelijke begrippenkaders die onze blik al bepalen nog voordat we iets gezien hebben. De ‘dingen op zichzelf’ – los van onze subjectieve inbreng – kunnen we nooit kennen.  
 
Zo verkent Kant de mogelijkheden en grenzen van de menselijke rede: de Kritiek van de zuivere rede is daarvan het indrukwekkende resultaat. Iedereen die zich modern of postmodern noemt, is erfgenaam van dit kritische zelfonderzoek. Daarom is Kants boek veel meer dan een belangwekkend wetenschappelijk geschrift: het is het fundament van een tijdperk dat nog lang niet ten einde is.  
 
Van de talloze edities die van de Kritiek van de zuivere rede vervaardigd zijn, kan de Nederlandse met recht een van de fraaiste genoemd worden. De vertaling is in helder en toegankelijk Nederlands gesteld, gericht op de geïnteresseerde en niet-ingewijde lezer; niettemin gaat het om een wetenschappelijk verantwoorde vertaling, die met de ondersteuning van Kant-experts van verschillende universiteiten tot stand is gekomen.  
 
Het ‘Ten geleide’ door de vertalers helpt de lezer op weg in dit fascinerende werk.