Zonder richtlijn

Zonder richtlijn is het tweede deel van een reeks essaybundels over cultuurkritiek en maatschappij die door Adorno zelf is samengesteld.

In deze 'kleine esthetica', zoals de ondertitel luidt, weigert Adorno richtlijnen te formuleren omdat hij zich afvraagt of een algemene esthetica wel recht kan doen aan het individuele kunstwerk. Volgens Adorno kan dat alleen door vanuit verschillende invalshoeken over kunst en cultuur te schrijven. Zonder richtlijn bevat spraakmakende essays over kunstsociologie, de cultuurindustrie, naast meer persoonlijke herinneringen aan Charlie Chaplin en Wolfgang Steinecke. Bovendien wisselt Adorno verhandelingen over esthetiek af met aantekeningen over Wenen, Amorbach en Sils Maria, waarmee hij het esthetische in de kunst plaatst tegenover de schoonheid in natuur en cultuur. 

Met deze uiteenlopende perspectieven biedt Adorno tegenwicht aan de steeds terugkerende tendens om kunst en cultuur tot het algemeen erkende te reduceren.

Oorspronkelijke uitgave:

Ohne Leitbild. Parva Aesthetica (Suhrkamp, 1967/1977)

Vertaling:

Mark Wildschut