Een visie met drie sterke pijlers

De kracht van Boom burgerschap begint bij een doordachte visie die drie kernbegrippen samenbrengt: Bildung, burgerschap en kritisch denken.

Bildung betreft de brede opleiding van studenten. We onderwijzen ze in maatschappelijke tradities, maar we geven ze ook de ruimte voor hun eigen, individuele groei. Dit vertaalt zich naar een onderwijspraktijk waarin kennisoverdracht hand in hand gaat met persoonlijke reflectie en meningsvorming.

Burgerschap vatten we op als een 'intrinsiek betwist concept'. Er bestaat geen universeel antwoord op vragen als ‘Wat is goed burgerschap?' Door studenten te confronteren met verschillende opvattingen, helpen we hen hun eigen, geïnformeerde standpunten te ontwikkelen.

Kritisch denken vormt de derde pijler. Studenten leren bronnen en argumenten te wegen. Ook leren ze kritisch naar hun eigen handelen te kijken en het perspectief van anderen in te nemen. Zo kunnen ze uitgroeien tot bewuste, betrokken burgers.

Een brug naar de belevingswereld

Een opvallende didactische keuze is het gebruik van storytelling. Herkenbare personages zorgen voor een emotionele verbinding met de theorie. Deze personages belichten verschillende invalshoeken, waardoor studenten ervaren dat er meerdere perspectieven mogelijk zijn.

Ook de actuele filmpjes, socialmediaposts en nieuwsberichten slaan een brug tussen theorie en praktijk. Studenten merken dat burgerschap niet alleen iets uit de lesmethode is, maar iets dat elke dag in hun leven speelt. Hierdoor voelt de theorie niet meer aan als iets wat je moet leren, maar als iets wat je dagelijks tegenkomt.

Didactische driehoek

Net als de visie heeft ook de didactiek in Boom burgerschap drie belangrijke pijlers: actief leren, techniek en interactie.

Actief leren wil zeggen dat de studenten leren door zelf op onderzoek uit te gaan, te analyseren, te reflecteren en hun kennis te delen. Ze passen hun nieuwe inzichten direct toe via gevarieerde werkvormen: van debatten en interviews tot het maken een Loesje-poster.

Technologie wordt slim ingezet. Studenten werken in de Boom burgerschap-App, die elementen van gamification aan het programma toevoegt. Door opdrachten te maken verdienen studenten punten en medailles en ze krijgen direct feedback. Dit verhoogt niet alleen de motivatie, maar verbetert ook het leerrendement aanzienlijk. Voor scholen die terughoudend zijn met telefoongebruik biedt de webversie een volwaardig alternatief.

Interactie blijft centraal staan in Boom burgerschap, ondanks de bijzondere rol voor technologie. Interactie vormt namelijk de kern van democratische participatie. Door gestructureerde gesprekken over onderwerpen als vrijheid, maatschappijvisies en macht oefenen de studenten essentiële democratische vaardigheden als luisteren, onderbouwen, en last but not least: accepteren dat anderen anders denken en dat je dat moet respecteren.

Flexibele toetsing

Misschien wel het meest innovatieve onderdeel van Boom burgerschap is het flexibele toetssysteem. Docenten kunnen kiezen uit vier verschillende toetsvormen: een eindopdracht met naar keuze een schriftelijke theoretische onderbouwing of een presentatie, en een toets met meerkeuzevragen, al dan niet in combinatie met open vragen. Alle toetsen dekken de vier thema’s van Burgerschap af.

De eindopdracht laat de studenten écht ervaren hoe het is om een steentje bij te dragen aan de maatschappij. Zij organiseren bijvoorbeeld een duurzaamheidsinitiatief of een ‘Dag van de gelijkwaardigheid’. Het proces van brainstormen, democratische besluitvorming, takenverdeling en reflectie maakt burgerschap tastbaar en betekenisvol. De schriftelijke variant past bij studenten die sterk zijn in reflectie; de presentatievariant stimuleert mondelinge vaardigheden en teamwork.

De kennistoets biedt betrouwbaarheid en overzicht. De combinatie van open en gesloten vragen geeft ruimte voor zowel inzicht als efficiëntie.

Wat de toetsvormen gemeenschappelijk hebben, is dat 75% van het eindcijfer bepaald wordt door de toets en 25% door de participatie in de app. Deze verhouding waarborgt dat inzet en betrokkenheid tijdens het leerproces altijd meetellen, ongeacht de uiteindelijke toetskeuze.

Conclusie: leren, beleven en vormgeven

Boom burgerschap laat zien dat burgerschapsonderwijs méér kan zijn dan theorie uit een boek. Voor docenten betekent dit programma: ruimte om te experimenteren en houvast om studenten stap voor stap te begeleiden.

Voor studenten betekent het een programma met verhalen, technologie en actieve werkvormen, dat het niet alleen informeert, maar ook vormt. Het resultaat? Kritische, betrokken jongeren die hun plek in de samenleving actief invullen.