Doeltreffend met AI-agents

Voorwoord 13

Inleiding 15

DEEL 1 FUNDAMENTEN VAN AI-AGENTS 21

HOOFDSTUK 1 Van traditionele software naar intelligente agents 23

De evolutionaire sprong in software 23
Wat zijn AI-agents precies? 24
Een blik op het verleden: van regels naar agents 25
Wat maakt een AI-agent uniek? 27
De echte verandering: van regels naar intelligentie 28
Agents versus agentic AI: een belangrijk onderscheid 29
De belofte én de verantwoordelijkheid 29
Voordat je verdergaat … 30

HOOFDSTUK 2 De technologie achter AI-agents 31

Van concept naar werkende agent 31
Taalmodellen als het brein van de moderne agent 32
Hoe organiseren agents hun intelligentie? 32
Samen slimmer 33
Hoe werkt het geheugen van een AI-agent? 34
Slim onthouden én slim vergeten 34
Het volledige beeld 35
Voordat je verdergaat … 35

CASESTUDY 1 DE PODCASTRESEARCH-AGENT 36

Het oorspronkelijke idee 36
Veelbelovende eerste resultaten 37
Onverwachte problemen 37
Het keerpunt 38
De transformatie 39
De lessen 39
De evoluerende defi nitie van succes 40
Pragmatisme boven purisme 40

HOOFDSTUK 3 Usecases 43

Van theorie naar praktijk: AI-agents in actie 43
Klantenservice en communicatie: de frontlinie van AI-agents 43
Procesautomatisering: agents als procesdeelnemers 46
De mens-agentmatrix: het juiste gereedschap voor elke taak 47
Mens, machine of hybride team? Wat de wetenschap ons leert 50
Patronen van succes 52
Snel en efficiënt 52
Voordat je verdergaat … 53

CASESTUDY 2 AI-AGENTSIMULATIE VOOR BEURSSTRATEGIEËN 54

Traditionele multi-agentsystemen in actie 54
De complexiteit 54
De aanpak 55
De evolutie 55
Resultaten 56
De lessen 57
De brug naar moderne AI 57

DEEL 2 VOORBEREIDEN OP AI-AGENTS 59

HOOFDSTUK 4 De juiste processen identificeren 61

De valstrik van enthousiasme 61
De vergeten vraag: heb je überhaupt AI nodig? 62
Het totaalplaatje: end-to-end-procesanalyse 64
Begin bij het begin (en het einde) 65
Analyse van de processtroom: vertrouw niet op uniformiteit 69
De intelligentie bepalen: welke capaciteiten zijn werkelijk nodig? 71
ROI berekenen: voorbij de simpele tijdsbesparing 72
De basis leggen voor succes 74
Voordat je verdergaat … 75

HOOFDSTUK 5 De implementatie: no-code, low-code of maatwerk 77

De implementatiestrategie bepalen 77
Het spectrum: van toegankelijk tot op maat 78
Beslissingsfactoren 80
De juiste aanpak kiezen 84
Verdere overwegingen: eigenaarschap en vendor lock-in 87
Een weloverwogen keuze maken 88
Voordat je verdergaat … 90

CASESTUDY 3 REPLIKATE – VAN LOW-CODE EXPERIMENTEN NAAR PRODUCTIONELE AI-AGENTS 90

Een praktijkgerichte blik op agentontwikkeling 90
Wat is een AI-agent volgens RepliKate? 90
De praktijk: HR Support Agent als voorbeeld 91
Technische architectuur en keuzes 91
De 80-20-regel van low-code 92
Het testen van non-deterministische systemen 92
De complexiteitsvalkuil 93
Meetbare businessresultaten 93
Adoptie-uitdagingen en menselijke factoren 93
Een ethische dimensie 94
De lessen 94

HOOFDSTUK 6 AI-experimenten voorbereiden 97

Van concept naar realiteit met strategische experimenten 97
De experimenteermindset: falen mag, mits je ervan leert 98

De juiste mix van vaardigheden 99
Ambitieus, maar realistisch 100
Infrastructuur voor succes 100
Een canvas voor effectieve AI-experimenten 101
Het fundament voor succesvolle experimenten 107
Voordat je verdergaat … 108

HOOFDSTUK 7 Experimenten uitvoeren en evalueren 109

Van planning naar praktijk 109
Een leeromgeving creëren 110
De menselijke factor 111
Leren van experimenten in de praktijk 112
De go/no-gobeslissing: eerlijke evaluatie 114
Het belang van documentatie en kennisdeling 117
Van experiment naar strategie 118
Voor je verdergaat … 118

CASESTUDY 4 AI-AGENTS VOOR PAKKETONDERZOEK 119

Van kostenbesparing naar kwaliteitsverbetering 119
Het experiment: klein beginnen, snel leren 120
Bevindingen en inzichten 120
Context engineering als nieuwe discipline 121
De lessen 121

DEEL 3 VAN EXPERIMENT NAAR PRODUCTIE 123

HOOFDSTUK 8 Van succesvolle pilot naar organisatiebrede implementatie 125
De opschalingsvallei: waar goede experimenten stranden 125
Evaluatie van pilotresultaten: voorbij de eerste indruk 126
De MVP-benadering 128
Technische opschaling: van pilot naar productie 129
Van technische uitdaging naar strategische kans 131
Voordat je verdergaat … 131

CASESTUDY 5 AI-AGENTS ALS VERSNELLERS BIJ SOFTWAREMODERNISERING 131

Het probleem van verouderde software 132
Hoe AI-agents het moderniseringsproces transformeren 132
Meetbare resultaten: tijd- en kwaliteitswinst 133
Succesfactoren voor AI-gedreven modernisering 134
De grootste denkfout: “AI kan het niet goed genoeg” 135
Praktisch advies voor wie wil beginnen 135
De lessen 135

HOOFDSTUK 9 Waarborgen van betrouwbaarheid: het belang van testen bij AI-agents 137

De onzichtbare risico’s van niet-geteste AI-integraties 137
Het spook dat AI-implementaties bedreigt 138
Het probleem van steeds nieuwere modellen en uitfasering 138
Testen op verschillende aspecten 139

Gestructureerde aanpak voor betrouwbare AI-integratie 141
Prestaties meten in de praktijk 144
Van betrouwbaarheid naar beveiliging 144
Voordat je verdergaat … 145

CASESTUDY 6 MYTOMORROWS: TESTEN IN DE PRAKTIJK MET EEN UNIEKE BENCHMARK 145

Waar hoop en technologie samenkomen 145
De speld in de hooiberg 146
De oplossing: gestructureerd in plaats van autonoom 147
Tijdwinst en kwaliteitsverbetering 148
De lessen 148
De toekomst: van mens-plus-AI naar AI-first 149
Testen als strategisch voordeel 149

HOOFDSTUK 10 Beveiliging en risico’s van AI-agents 151

De keerzijde van autonomie 151
Zwakke plekken 151
Beschermingsmaatregelen 154
Een veilige toekomst met AI-agents 156
Voordat je verdergaat … 157

CASESTUDY 7 SCAM BIJ DISCORD TOONT GEVAREN VAN

GECOMPROMITTEERDE AGENT-IDENTITEIT 157

Stap voor stap misleid door AI-agents 157
De anatomie van een geautomatiseerde aanval 158
Wat dit betekent voor organisaties 158
Criminelen lopen voor 159
Hoe het afliep 160
De lessen 160

DEEL 4 VAN IMPLEMENTATIE NAAR TRANS FORMATIE 161

HOOFDSTUK 11 Samenwerking tussen mens en machine ontwerpen 163

Voorbij het narratief 163
Complementaire intelligentie: waar mensen en machines excelleren 164
Machine-intelligentie: schaal, consistentie en patroonherkenning 165
Principes voor eff ectief mens-machine-interfaceontwerp 166
Cognitieve verrijking in de praktijk 169
De harmonische werkplek 172
Voordat je verdergaat … 172

CASESTUDY 8 DE AI-COLLEGA’S VAN NXTLI: EEN MENSGERICHTE

BENADERING VAN DE TRANSFORMATIE VAN EEN ORGANISATIE 173

Een andere kijk op AI-implementatie 173
Van menselijk profi el naar AI-implementatie 173
Een strategische koerswijziging 174
Schaalbaarheid door data-infrastructuur 175
De toekomst van marketingteams 176
De lessen 176
Een balans tussen mens en machine 177

HOOFDSTUK 12 Nieuwe rollen en competenties 179

De veranderende werkvloer 179
Menselijke rollen bij het werken met AI-agents 180
Evolutie van bestaande rollen 186
Algemene AI-vaardigheden voor iedereen 190
De menselijke factor: angst, weerstand en groei 192
De co-evolutie van mens en machine 193
Voordat je verdergaat … 194

CASESTUDY 9 AI-AGENTS VOOR WERKPLEZIER 194

Een agent met planning, actie en reflectie 195
Integratie in het planningsysteem 198
De lessen 198
AI-agents als investering in mensen 199

HOOFDSTUK 13 Het AI Governance Playbook 201

Van bureaucratie naar versnelling 201
Waarom governance onvermijdelijk is 201
AI Governance Playbook 202
Kernelementen van een AI-agent Governance Playbook 203
Het AI Governance Playbook in actie 207
Een eigen AI-agent Governance Playbook opzetten 209
Dilemma’s en succesfactoren 211
Governance als versneller, niet als rem 211
Voordat je verdergaat … 212

CASESTUDY 10 EY’S AI AGENT FACTORY – STRATEGIE EN GOVERNANCE ALS VERSNELLERS 212

De uitdaging van schalen in een gedecentraliseerde organisatie 212
De agent factory als antwoord op governanceuitdagingen 213
Governance in de praktijk: van risico naar routine 214
Strategische voorbereiding: adoptie, veranderaanpak en schaalbaarheid 214
De lessen 215
Governance als strategisch voordeel 216

HOOFDSTUK 14 Strategische transformatie 217

De nieuwe werkelijkheid 217
Drie niveaus van AI-volwassenheid 218
Een strategisch kompas voor transformatie 219
Leiderschap voor transformatie 224
Uitnodiging tot actie 226
Voordat je verdergaat … 227

HOOFDSTUK 15 Tot slot 229

AI en het schrijven van dit boek 230
Dank 231
Begrippenlijst 233
Eindnoten 23