Onmacht

Inleiding — 9

DEEL I

ONRUST EN ONMACHT IN DE MAATSCHAPPIJ — 15

1 Onmacht — 19

Meerlagig — 20

Onmacht in maatschappij en organisatie — 23

Botsing tussen perspectieven — 24

Grenzen aan oplossen van onmacht — 25

2 Onmacht in de maatschappij — 27

Complexiteit van de samenleving — 28

De perfecte samenleving — 29

Individualisering en psychologisering — 30

Erbij horen — 31

De zondebok — 32

Luid uitgesproken onvrede — 34

Waarden onder druk — 35

Terugtrekken uit onmacht — 36

Conclusie — 37

3 Botsing tussen maatschappelijke paradigma’s — 39

Verandering van paradigma — 40

Economisch paradigma onder druk — 42

Versplintering en het einde van de grote verhalen — 53

Digitale revolutie — 61

Rommeligheid van transitie — 63

Conclusie — 65

4 Meeresonerende organisaties — 67

Schuivende maatschappelijke paradigma’s — 68

Wat botst er in organisaties? — 72

Conclusie — 74

DEEL II

ONMACHT IN DRIE LAGEN — 75

5 Drie typen onmacht — 79

Individuele onmacht — 80

Relationele onmacht — 81

Systemische onmacht — 82

Conclusie — 83

6 Individuele onmacht — 85

Onmacht als emotie en gevoel — 86

Heeft onmacht een evolutionaire kern? — 87

Coping: omgaan met onmacht — 88

Zelfvertrouwen en zelfeffectiviteit — 90

De wil als onmachtreducerend vermogen — 90

Cirkel van invloed: reguleren van je eigen onmacht — 90

Geïndividualiseerde onmacht — 91

Conclusie — 94

7 Relationele onmacht — 97

Individu en relatie — 98

Onmacht en relatie — 98

Relationeel gemaakte onmacht — 110

Conclusie — 113

8 Systemische onmacht — 115

Kracht van het collectieve — 116

Betrouwbaarheid van de grotere context — 121

Handelingsvrijheid binnen het systeem — 122

Communicatiedoolhoven — 124

Conclusie — 126

DEEL III

ONMACHT IN ORGANISATIES — 127

9 De organisatie als systeem — 131

Relatie tussen maatschappij en organisatie — 132

Het andere karakter van onmacht op systeemniveau — 132

Onmacht door twee systemen — 137

Conclusie — 141

0 Onmacht in het adaptieve systeem — 143

Adaptief organisatiesysteem — 144

Sociaal weefsel — 146

Onmacht door verandering — 148

Common ground voor productief conflict — 161

Conclusie — 165

11 Geplande verandering van sociaal weefsel — 167

Vergroten en verkleinen van ambiguïteit — 168

Rekkracht — 169

Verstoring van routines — 170

Doorgaand organiseren en verstevigen van veranderd sociaal weefsel — 172

Conclusie — 177

12 Twee typen interne structuur — 179

Interne ordening — 180

Adaptief systeem bouwt zichzelf — 181

Ontworpen organisatiesysteem — 184

Fragilisering — 189

Congruentie tussen twee structuren — 190

Conclusie — 193

13 Veranderkundige mythes — 195

Opgesloten in bestaande paradigma’s — 196

Individu als veranderinstrument — 197

Individualiserende onmacht in verandering — 201

Veranderkundig opschalen — 204

Conclusie — 207

14 Systeemintelligentie — 209

Systeemintelligentie — 210

Systeemintelligentie en cognitie — 211

Systeemintelligentie en paden die ons verbinden — 216

Systeemintelligentie en besluitvorming — 220

Conclusie — 225

15 De rol van de leider en de veranderaar — 227

Je kunt niet níet kiezen — 228

Je positie in het systeem — 229

Het een en het ander — 230

Onmacht door foute macht — 240

Conclusie — 241

16 Naar een nieuwe veranderetiquette — 243

Literatuur — 249

Literatuurlijst — 257

Over de auteurs — 263