Verwacht

In Geen land van grote woorden biedt Ronald van Raak een levendige kennismaking met een Nederlandse denktraditie van meer dan duizend jaar. Met filosofen die werden vereerd of verguisd, maar stuk voor stuk hun stempel drukten op het denken in ons land. 

Dageraad is een grote aaneenschakeling van briljante en bijtende ontmaskeringen van de eigentijdse moraal. Dageraad vormt het begin van Nietzsches levenslange gevecht tegen zedenmeesters. In navolging van beroemde Franse denkers als Montaigne en La Rochefoucauld wierp hij zich op als een tegendraadse ‘moralist’. 

In De leeuw en de eenhoorn verbindt Orwell op weergaloze wijze grote politiek-filosofische vragen met kleine alledaagse dingen als de Britse liefde voor bloemen, voetbal en postzegels verzamelen. Een kritische en tegelijk tedere analyse van zijn land, met memorabele oneliners. Dit filosofische kleinood is uiterst actueel door alle debatten over nationale identiteit.

Filosofische verkenning van vrouwen die zich vermomden, overdreven, logen of verhalen vertelden – en daarmee de wereld en zichzelf herschreven. Waarom roept vrouwelijke misleiding zo’n afkeer op, en tegelijkertijd zoveel nieuwsgierigheid? D’Haese laat zien dat dit bedrog niet alleen een vorm van moreel falen is, maar dat het ons ook een spiegel van onze tijdgeest kan voorhouden.

Met humor en een scherp oog voor paradoxen schrijft Ten Bos over samenleven in een wereld die steeds individualistischer wordt. Solidariteit is een prikkelend en troostrijk essay over wat mensen – en misschien zelfs alle levende wezens – met elkaar verbindt. Een boek dat laat voelen wat we vaak vergeten: dat we allemaal drijven in dezelfde rivier.

In een moedige zoektocht naar zelfkennis leidt Tinneke Beeckman de lezer langs de grootste geesten uit de filosofie en wereldliteratuur: van Socrates, Hannah Arendt en Albert Camus tot Marcel Proust en Virginia Woolf. Vertrekkend vanuit persoonlijke vragen ontdekt ze hoe hun ideeën je blik op jezelf en het leven kunnen verrijken. Beeckman wekt klassieke denkers tot leven en laat overtuigend zien hoe de filosofie juist vandaag de dag van grote waarde kan zijn.

De plaats van de macht moet leeg zijn: de democratische rechtstaat is van niemand en mag geen politieke kleur hebben. De gelijkheid van de burger berust op de vrijheid van het verschil. Frissens antwoord is een conservatieve interpretatie van het pluralisme: niet revolutionair, niet radicaal, niet progressief. Alleen een staat die politiek neutraal is kan dat pluralisme beschermen.

Zeker weten bevat teksten geschreven tussen 1949 en 1951 die eerder in het Nederlands verschenen onder de titels Over zekerheid en Over kleur, maar omvat ook het nooit eerder in het Nederlands verschenen Last Writings on the Philosophy of Psychology.

De Italiaanse marxist Antonio Gramsci (1891-1937) was de belangrijkste stem van verzet tijdens het Italiaanse fascisme van een eeuw geleden. Gramsci liet zich niet het zwijgen opleggen en schreef in de gevangenis een baanbrekende reeks notities over filosofie, politiek en cultuur die nog altijd actueel zijn. Gramsci liet zien hoe macht werkt in de moderne wereld.

Een zilverreiger in het maanlicht is de eerste Nederlandstalige bloemlezing uit de volle breedte van Dōgens werk, gebaseerd op de late compilatie Eihei Koroku (‘De uitvoerige optekeningen van Eihei). Centraal in zijn denken en dichten staat het idee dat alle dingen met elkaar verbonden zijn. De hele werkelijkheid is volgens hem te vergelijken met een net dat op ieder knooppunt een stralend juweel bevat. Als je in een edelsteen kijkt zie je alle andere en omgekeerd.

Macht en menselijke natuur (1931) is het belangrijkste politiekfilosofische werk van de Duitse denker Helmuth Plessner (1892-1985). Geschreven in de nadagen van de Weimarrepubliek, biedt het boek een indringende analyse van de bedreigingen waarmee een jonge democratische rechtsstaat geconfronteerd wordt.