Oswald Spengler
Een intellectuele biografie
Frits Botermans diepgravende studie is de sleutel tot Oswald Spengler en diens De ondergang van het avondland
Oswald Spengler beleefde in 2017 een ware revival met de verschijning van de eerste Nederlandse vertaling van zijn magnum opus: De ondergang van het Avondland. De meningen over Spenglers werk lopen uiteen: diverse intellectuelen verklaren sterk beïnvloed te zijn door diens gedachtegoed, andere stellen dat er een verband bestaat tussen de conservatieve, antidemocratische denker en de gruwelen van Tweede Wereldoorlog. In het heftige debat is de genuanceerde positie van Spengler-kenner Frits Boterman verfrissend.
Standaardwerk
In dit standaardwerk over Spengler geeft Boterman een gedetailleerd en indringend beeld van Spenglers leven en werk. Hij beschrijft uitvoerig hoe Spengler onder de invloed van de Eerste Wereldoorlog veranderde van een apolitieke cultuurcriticus in een revolutionair-conservatieve politiek ideoloog die de democratie van de Weimarrepubliek te vuur en te zwaard bestreed.
Fascinerend beeld
In deze diepgravende studie, een licht herziene heruitgave van zijn proefschrift uit 1992, schetst Boterman een fascinerend beeld van Spengler. Zonder hem op te hemelen of neer te sabelen slaagt Boterman erin vele misvattingen over deze denker uit de weg te ruimen.
Uit het voorwoord:
'Spenglers pessimistische cultuurfilosofie blijkt een inspiratiebron te zijn niet alleen voor schrijvers en filosofen, maar ook voor vertegenwoordigers van het nieuwe rechtse denken en de antiliberale contrarevolutie in Nederland en Duitsland, die menen dat de Europese cultuur bedreigd wordt en op het punt staat ten onder te gaan. Ik kon me jarenlang niet voorstellen dat er een renaissance van zijn ideeëngoed zou plaatsvinden (...) De noodzaak om Spengler in zijn historische context te plaatsen is groter dan ooit geworden.'
‘Uit Botermans boek wordt heel duidelijk dat het niet alleen zinloos maar ook gevaarlijk is om een verlangen naar quasi-diepzinnigheid of intellectuele gemakzucht klakkeloos ‘de oude karresporen uit het verleden’ te volgen, omdat die je onveranderlijk naar oude valkuilen zullen leiden.’ **** - Rob Hartmans in NRC.next
‘De heruitgave van Botermans studie is bedoeld als waarschuwing: wie te lichtvaardig omspringt met de denker die het fascisme mede mogelijk maakte, valt makkelijk in dezelfde valkuil.’ - Trouw
'Prachtige biografie.' - Kleio
‘Informatief boek over rechtse waandenkbeelden.’ - Historisch Nieuwsblad
'Spengler-expert Boterman: Hoed u voor het simplisme!' - Interview op Duitsland.web: ‘De Ondergang van het Avondland is een interessant cultuurfilosofisch werk, maar het is in historisch opzicht niet serieus te nemen en je moet er vooral geen politieke gevolgtrekkingen aan verbinden.'
- -'Met zijn dissertatie wilde Boterman achterhalen hoe een studeerkamerfilosoof kon verworden tot een politiek ideoloog. Hij wilde de historische persoon Oswald Spengler in een breder historische perspectief plaatsen en diens betekenis voor de geschiedenis op waarde schatten.' - biografieportaal
De pers over Botermans proefschrift:
‘Boterman kent uitstekend de weg in het duistere labyrint van de Duitse filosofie. Boeiende studie over opmerkelijke denker.’ – Jeroen Koch in NRC Handelsblad
‘Een uitvoerig psychologisch, intellectueel en sociaal portret van de zelfbenoemde profeet. Een zorgvuldige en gedetailleerde poging Spengler en diens Werdegang in hun tijd te plaatsen. Omvangrijk en goed geschreven.’ – Arnold Heumakers in de Volkskrant
