Het erts van de melancholie

Honderd jaar geleden schreef Freud zijn scherpe en nog altijd uitdagende opstel 'Verdriet en melancholie'. Verdriet is de gezonde pijn om het verlies van een object, dat moet worden ingeruild voor een ander object. Maar klopt deze aanbeveling om het ene object door het andere te vervangen wel, en is melancholie inderdaad een ziekte die ontstaat als we hierin falen?

In dit essay wordt nog eens naar de psychische structuur van verdriet gekeken, onder andere vanuit filosofisch, metafysisch, (neuro)psychologisch en sociologisch perspectief. Daarbij komen onder andere gedachten over hechting en verlies, de taal waarin we onszelf met anderen verbinden en onszelf definiëren, de tomeloze creativiteit van verdriet, de ziel en de niet-uitwisselbaarheid van de objecten van onze liefde aan bod. Er groeit een legitimerende sympathie voor de melancholie als een kostbaar, koesterbaar levend restant van verdriet. Het essay mondt vandaar uit in een meditatie over het zelf en het menselijk verlangen dat zich richt op een vruchtbare uitwisseling met de werkelijkheid.