Van debat naar dialoog

Check-in: is waarderend communiceren iets voor jou? 9

Voorwoord: een waarschuwing vooraf 13

Inleiding: voor wie dit boek van pas komt 17

DEEL I: WAAROM KANTELEN ZO NODIG IS 23

Inleiding 25

1 Hoe ontmenselijking het gesprek vergiftigt 27

1.1 Het gaat niet meer om de vrije, maar om de juiste mening 27

1.2 De opkomst van het wij-zijdenken 30

1.3 Het probleem: we luisteren autobiografisch 34

1.4 Beter communiceren over hoe we communiceren 36

1.5 De vijf stappen van waarderend communiceren 37

1.6 Van gelijk hebben naar gelijkwaardig zijn 41

1.7 Luister zonder oordeel, zet relatie boven inhoud 43

1.8 De gepaste inzet van debat en dialoog 45

1.9 Van afrekencultuur naar aanspreekcultuur 47

1.10 Wat betekent dit voor jou? 49

Kanteltip: Van normeren naar waarderen 51

2 Het gesprek is het verhaal 53

2.1 Dialoog waar mogelijk, debat waar nodig 53

2.2 De wortels van debat en dialoog 54

2.3 Een beschouwing van debat en dialoog 57

2.4 Het debat als motor van vooruitgang 58

2.5 Debat: op zoek naar de waarheid 60

2.6 De kanteling van waarheid naar wijsheid 62

2.7 Van verdedigen naar verkennen 64

2.8 De combinatie van debat en dialoog 66

2.9 ‘Zoek het gemeenschappelijke in wat nu nog verschillend lijkt’ 67

Kanteltip: Van eigen gelijk naar gedeeld geluk 69

3 De strijd om de snelle antwoorden 71

3.1 De mens achter de mening 71

3.2 Als het niet meer om de inhoud gaat 72

3.3 Een persoonlijke herinnering 75

3.4 Opeens werd iedereen communicator 77

3.5 Zonder verhaal heb je niets te vertellen 80

3.6 De grenzen van het eigen gelijk 82

3.7 ‘Het probleem is dat wij hén niet begrijpen’ 84

3.8 Het begint met erkenning 86

3.9 De weg terug naar elkaar 88

3.10 Van het laatste woord naar de eerste vraag 90

Kanteltip: Van bedekken naar betrekken 91

DEEL II: WAT KANTELEN IS 93

Inleiding 95

4 Tijd voor de trage vragen 97

4.1 Ruimte voor twijfel 97

4.2 De rode draad: van zenden naar luisteren 99

4.3 Van gesloten naar open 101

4.4 Muren worden grenzen 104

4.5 De kern van de dialoog: het verschil maakt het verschil 105

4.6 Schaduwwerk: de moed om naar binnen te kijken 107

4.7 De kracht van trage vragen 108

4.8 In een goed gesprek hoor je de ander luisteren 110

4.9 Turn and face the change 112

4.10 Kantelen doe je stap voor stap 114

Kanteltip: Van probleem naar opgave 116

5 De ander is een van ons 119

5.1 ‘Mijn haat krijgen jullie niet’ 119

5.2 Verkeerd gedaan, verkeerd gegaan of verkeerd verstaan 120

5.3 Hoe je leert liefdevol te begrenzen 122

5.4 Weiger de ander tot vijand te maken 124

5.5 Hoe organisaties leren luisteren 125

5.6 Ruimte voor de ander 127

5.7 Waarderend communiceren in de praktijk: checkvragen 130

5.8 Houd het gesprek gaande 132

5.9 Ruimte voor de twijfel 134

Kanteltip: Van beschuldiging naar ontschuldiging 135

6 Op zoek naar de tussenruimte 137

6.1 Wat onzichtbaar is 137

6.2 De nieuwe verhoudingen: de zekerweters tegenover de zoekers 140

6.3 We horen elkaar wel, maar verstaan elkaar niet 143

6.4 Luisteren kunnen we leren 145

6.5 Waarderend communiceren begint met het zoeken van de stilte 147

6.6 De kracht van tegenbinding 148

6.7 Het midden is breder dan menigeen denkt 150

6.8 Van een groter ik naar een breder wij 152

Kanteltip: Van empathie naar compassie 154

DEEL III: WAAR KANTELEN BEGINT 157

Inleiding 159

7 Op zoek naar het derde perspectief 161

7.1 De stip aan de horizon 161

7.2 Ruimte voor verschil 162

7.3 Van verlies naar verlangen 165

7.4 Luister naar wat er niet wordt gezegd 168

7.5 Erken het gebrek in het gesprek 169

7.6 De kanteling in ons denken 172

7.7 Kantelkracht: van wij-zij naar zij-aan-zij 175

7.8 Het afwegingskader: kies de dialoog, tenzij 176

Kanteltip: Van de flanken naar het midden 180

8 Kies de taal van de hoop 181

8.1 Van afstand naar nabijheid 181

8.2 De ander als mens blijven zien 183

8.3 Van onderhandeling naar onderzoek 185

8.4 Van woorden naar daden 186

8.5 Kantelen in de praktijk: de gesprekstechnieken 189

8.6 Hoe communicatie kan verbinden in plaats van verdelen 190

8.7 De kanteling van debattaal naar dialoogtaal 193

8.8 Voorbeelden van debattaal en dialoogtaal 196

Kanteltip: Van een groter ik naar een breder wij 199

9 Ruimte voor de menselijke maat 201

9.1 Het begint met echte aandacht 201

9.2 We hebben niet te weinig communicatie, maar te weinig contact 202

9.3 Ont-moeten is een werkwoord 204

9.4 Van routine naar ritueel 206

9.5 Van aannemen naar doorvragen 207

9.6 Van feedback naar feedforward 210

9.7 Twijfel is het teken dat je bereid bent om iets te leren 212

Kanteltip: Van dumbing down naar smarting up 214

Woord van dank 219

Over de auteur 220

Verder lezen 221