Over de geest van de wetten

De grondslag voor de trias politica

In 1748 verscheen een boek dat tot aan vandaag een niet te overschatten invloed heeft gehad op het denken over recht en politiek: De l’Esprit des Lois (Over de geest van de wetten) van Charles de Montesquieu. In een traditie van grote filosofische vertaalprojecten (Seneca, Montaigne, Kant, Sloterdijk) verscheen in 2008 bij Boom een integrale Nederlandse versie van dit boek.

In Over de geest van de wetten brengt Montesquieu de politieke en sociale leefvormen van vele volkeren door de eeuwen heen in kaart. Hij onderscheidt drie staatsvormen: de republiek, de monarchie en de despotie. Montesquieu bepleit aanpassing van wetten aan fysieke en sociale factoren (klimaat, staatsvorm, welvaart, bevolkingsdichtheid). In de geest van de Franse Verlichting ontwikkelt hij een pluralistisch wereldbeeld.

Dit boek is een sleutelwerk in het functioneren van de moderne rechtsstaat. Het biedt de grondslag voor de trias politica: de scheiding tussen de wetgevende, uitvoerende en rechterlijke macht. Over de geest van de wetten is daarmee nog altijd hoogst actueel.