Essays over bewustzijn en verandering

'Wij praten over de verandering maar wij denken er niet aan. Wij zeggen dat verandering bestaat, dat alles verandert, dat verandering de essentie zelf van de dingen is. Dat zeggen wij inderdaad en dat herhalen wij, maar dat zijn slechts woorden. Wij redeneren en filosoferen alsof verandering niet bestaat. Om verandering te 'denken' en om die te zien moet een heel gordijn van vooroordelen opzij geschoven worden waarvan sommige kunstmatig zijn ontstaan op basis van filosofische beschouwingen en andere eigen zijn aan het gezond verstand.'

In 'Het mogelijke en het werkelijke' bekritiseert Bergson het mechanistische wereldbeeld en de filosofie die de onvoorspelbare nieuwheid van elk moment nooit heeft willen toegeven. In 'Hoe verandering wordt waargenomen' betoogt Bergson dat wij verandering als ondeelbaar moeten zien. Beweging en tijd zijn namelijk ondeelbaar. Ze hebben een reële duur. Bergson toont hiermee ook aan dat verleden en heden een geheel vormen en dat onze onderverdeling van de
tijd wel een praktisch hulpmiddel is om er grip op te krijgen, maar de filosofische blik vertroebelt.

De Franse filosoof Henri Bergson (1859-1941) is vooral bekend door zijn hoofdwerk l'Évolution créatrice. In dit boek vinden we zijn latere essays. Opnieuw herneemt Bergson de thema's van zijn hoofdwerk: wat is verandering, wat is tijd en wat is bewustzijn? Hij buigt zich over de vraag wat bewustzijn is en wat dit met leven van doen heeft. En tot slot buigt hij zich over de vraag hoe het mogelijke en het werkelijke zich tot elkaar verhouden.