Spinoza en de vreugde van het inzicht

Spinoza lezen blijft lastig, maar Kees Schuyt presenteert niet de zoveelste inleiding in het denken van Spinoza (1632-1677), maar hij doet verslag van de persoonlijke, vijfentwintig jaar durende zoektocht om de vaak moeilijke thema's van Spinoza onder de knie te krijgen. Met zijn behandeling van alle geschriften brengt Schuyt een prachtig beeld van Spinoza naar voren als een consequent filosoof van de vrijheid.

Aan de hand van goed gekozen citaten wordt een aantal vaak als moeilijk beschouwde raadsels van Spinoza's filosofie systematisch uitgelegd en ontrafeld. Bestaat er een bestaansdrang, Spinoza's conatus, die mensen voort doet leven, ook onder de meest bittere omstandigheden? Is kennis en inzicht gradueel van aard? Hoe verhouden vrijheid en determinisme zich tot elkaar? Was Spinoza echt van mening dat 'het kwaad niet bestaat'? Hierbij gaat Schuyt kritiek op enkele denkbeelden van Spinoza zelf of van hedendaagse bewonderaars niet uit de weg.

In een tijd van turbulente politieke emoties voert Schuyt een slotpleidooi om via Spinoza's filosofie meer te begrijpen van de wereld en van het eigen leven. Spinoza's filosofie is altijd actueel voor wie zich interesseert voor vraagstukken als 'het doel van de staat', voor veiligheid, voorspoed, vrede en vrijheid (de vier V's van Spinoza); voor persoonlijke vrijheid en morele verantwoordelijkheid.