Van opgelegde naar oprechte participatie

Wat is de stand van Nederland? We hoeven volgens sommigen alleen maar naar de vele initiatieven van mensen onderling te kijken – de buurtinitiatieven, de broodfondsen, de duurzame energiecoöperaties – om te concluderen dat het prima met ons gaat. Burgers wachten niet langer op de overheid en kunnen met elkaar veel voor elkaar boksen: Het gaat goed! Tegelijkertijd bestaat er naast dit positieve verhaal ook een ander verhaal over Nederland. Er is sprake van een wijdverspreid maatschappelijk onbehagen en de meerderheid van de Nederlanders meent dat het met Nederland de verkeerde kant op gaat: Het gaat slecht!

Twee ogenschijnlijk onverenigbare verhalen, die echter toch meer overeenkomsten hebben dan op het eerste gezicht lijkt. Beide hebben namelijk te maken met dezelfde menselijke behoeftes: de behoefte aan sociale verbondenheid, aan persoonlijke aandacht en menselijke interactie, aan het gevoel ook dat mensen invloed en controle hebben over hun eigen leven. Meer vertrouwen op de eigen kracht van mensen hoort hierbij. Maar wie simpelweg bepleit om ‘burgers meer zelf te laten doen’, op welke manier dan ook, trekt de verkeerde les uit de recente populariteit van initiatieven van mensen onderling. Het gaat om een fundamenteel andere inrichting van onze samenleving waarin de mens weer centraal staat, en niet het systeem.

‘Mensen zijn geen beleidsinstrumenten’
Alexander Pechtold, Algemene Politieke Beschouwingen 2014