Jelle zal wel zien

Van Oosterbierum via Rotterdam naar Den Haag en Bazel. Dertig jaar lang was Jelle Zijlstra (1918-2001) te vinden in het centrum van de macht. In zijn biografie van deze fascinerende figuur schetst Jonne Harmsma het karakter en de loopbaan van een eigenzinnige Fries. Als kind van de crisis studeerde Zijlstra eind jaren dertig economie in Rotterdam. Voor zijn dertigste werd hij hoogleraar en vier jaar later was hij minister. De biografie laat een jonge, geëngageerde econoom zien, wiens ambitie en zelfvertrouwen bij de steile Mannenbroeders slecht in de smaak vielen. Na zes jaar op Economische Zaken werd Zijlstra minister van Financiën en daarna senator. Als redder des vaderlands werd hij vervolgens in 1966 premier van een interim-kabinet. Op het schild gehesen vanwege zijn economisch-financiële expertise steeg zijn populariteit tot grote hoogte. Ondanks grote druk om een nieuwe termijn als premier te aanvaarden, ging Zijlstra zijn eigen weg en koos voor De Nederlandsche Bank (DNB). Na vijftien jaar Haags landsbestuur volgde nog vijftien jaar bankpresidentschap. Vanuit het Bankgebouw op het Frederiksplein in Amsterdam maakte Zijlstra op eenzame hoogte een uiterst roerige periode mee. Het waren jaren waarin het geldstelsel van Bretton Woods ineenstortte, twee oliecrises plaatsvonden, stagflatie de wereld teisterde, en financiële globalisering begon. Zijlstra’s blikveld werd in deze jaren steeds ruimer. Mede door zijn voorzitterschap van de Bazelse Bank for International Settlements (BIS) was hij ook internationaal een hoofdrolspeler. In deze biografie wordt een soms vergeten sleutelfiguur van de Nederlandse geschiedenis opnieuw in de schijnwerpers gezet. Het gezag en de invloed van Zijlstra waren ongeëvenaard. Zijn visie werd geloofd, zijn woord was waar. Eerlijke politiek, noemde Zijlstra het zelf. ‘Jelle zal wel zien,’ zong het Nederlandse volk.